Với mong muốn tìm kiếm những ý tưởng sáng tạo, phương án kiến trúc tối ưu, phù hợp với quy hoạch chung, tạo điểm nhấn về cảnh quan trong khu vực, đáp ứng nhu cầu sử dụng và kế hoạch phát triển trung – dài hạn của đơn vị, Trường Đại học Mở Hà Nội phối hợp cùng Viện kiến trúc – Hội Kiến trúc sư Việt Nam tổ chức Thi tuyển phương án kiến trúc Dự án “Xây dựng cơ sở Trường Đại học Mở Hà Nội tại xã Long Hưng, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên”.
Thông tin cuộc thi:
1. Tên gọi cuộc thi: Thi tuyển Phương án kiến trúc dự án “Xây dựng cơ sở Trường Đại học Mở Hà Nội tại xã Long Hưng, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên”.
2. Hình thức thi tuyển: Thi tuyển hạn chế (đối tượng dự thi là các cá nhân, tổ chức tư vấn thiết kế có đủ năng lực chuyên môn tham gia thi tuyển).
3. Đơn vị tổ chức thi tuyển: Trường Đại học Mở Hà Nội, B101 Nguyễn Hiền, Bách Khoa, Hai Bà Trưng, Hà Nội
4. Đơn vị tư vấn tổ chức thi tuyển: Viện Kiến trúc – Hội Kiến trúc sư Việt Nam, 40 Tăng Bạt Hổ, phương Phạm Đình Hồ, Hoàn Kiếm, Hà Nội.
5. Đối tượng tham dự thi: Tất cả các cá nhân, tổ chức hành nghề tư vấn thiết kế kiến trúc, quy hoạch xây dựng, mỹ thuật trong nước và nước ngoài hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam có đủ năng lực chuyên môn, hành nghề theo quy định của pháp luật hiện hành được đăng ký tham gia. Hội đồng thi tuyển sẽ lựa chọn các cá nhân, tổ chức phù hợp mời tham dự thi tuyển.
6. Thông tin về dự án:
6.1 Địa điểm xây dựng
Khu đất xây dựng Trường Đại học Mở Hà Nội có diện tích khoảng 53.558,5 m2 tại địa bàn xã Long Hưng, huyện Văn Giang , tỉnh Hưng Yên.
Phía Bắc giáp đường huyện ĐH.24 đi thị trấn Văn Giang và xã Long Hưng;
Phía Đông giáp đường và dự án đối diện với Bệnh viện đa khoa tư nhân Phúc Lâm và đất canh tác;
Phía Tây giáp đường vào khu đất canh tác;
Phía Nam giáp đất canh tác.
6.2 Mục tiêu
Tìm kiếm những ý tưởng sáng tạo, thiết thực cho phương án kiến trúc xây dựng cơ sở Trường Đại học Mở Hà Nội, tại xã Long Hưng, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên trên khu đất diện tích 53.558,5 m2, phù hợp với quy hoạch chung của huyện Văn Giang; công năng sử dụng đáp ứng các yêu cầu sử dụng, phát triển của chủ đầu tư; tạo điểm nhấn, trở thành công trình kiến trúc độc đáo trong khu vực.
6.3 Quy mô nhiệm vụ
Dự án nhóm A, công trình Cấp I.
Diện tích đất nghiên cứu khoảng 53.558,5 m2
Các chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc theo quy hoạch chung đô thị Văn Giang:
Mật độ xây dựng gộp tối đa: 40%;
Tầng cao công trình tối đa: 15 tầng.
7. Thời gian, địa điểm tổ chức cuộc thi:
Thời gian phát hành Hồ sơ mời thi tuyển và đăng ký dự thi kể từ ngày 01/8/2024.
Thời gian nộp hồ sơ dự thi: trước 16h00 ngày 05/9/2024.
Địa điểm tổ chức thi tuyển: Viện Kiến trúc – Hội Kiến trúc sư Việt Nam, 40 Tăng Bạt Hổ, phương Phạm Đình Hồ, Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Địa điểm nhận hồ sơ dự thi: Viện Kiến trúc – Hội Kiến trúc sư Việt Nam, 40 Tăng Bạt Hổ, phương Phạm Đình Hồ, Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Người liên hệ (Tổ kỹ thuật giúp việc Hội đồng thi tuyển): Bà Vũ Thị Tuyết, điện thoại – 0982396988
8. Thủ tục đăng ký:
Các cá nhân, tổ chức có đủ điều kiện theo quy định, nếu có nguyện vọng tham dự cuộc thi, vui lòng liên hệ với đơn vị tổ chức/đơn vị tư vấn thi tuyển theo thông tin trên để nhận hồ sơ hướng dẫn đăng ký dự thi và các tài liệu có liên quan (miễn phí).
9. Quy định về đối tượng tham gia dự thi:
9.1 Đối tượng được phép tham dự thi tuyển
Tất cả các cá nhân, tổ chức hành nghề tư vấn kiến trúc, quy hoạch, mỹ thuật trong và ngoài nước hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam có đủ năng lực chuyên môn, hành nghề theo quy định của pháp luật hiện hành đều được đăng ký tham gia.
Có tính chuyên nghiệp cao trong thiết kế, có kinh nghiệm thực tiễn đối với các công trình tương tự.
Người chủ trì đồ án thiết kế phải có chứng chỉ hành nghề phù hợp.
Các cá nhân, tổ chức đăng ký dự thi không phải nộp lệ phí.
Ban tổ chức không trả bất cứ chi phí nào cho các cá nhân, tổ chức tham gia dự thi, ngoại trừ giải thưởng cho các phương án đoạt giải (sau khi đã trừ các loại thuế theo quy định của pháp luật).
9.2 Đối tượng không được phép tham dự thi tuyển
Tất cả các thành viên của Hội đồng thi tuyển, Tổ kỹ thuật, thành viên trong Ban tổ chức cuộc thi, các chuyên gia cố vấn cho Ban tổ chức (nếu có).
Tất cả các cá nhân, tổ chức có liên quan Hội đồng thi tuyển, Tổ kỹ thuật, thành viên trong Ban tổ chức cuộc thi, các chuyên gia cố vấn cho Ban tổ chức (nếu có).
Workshop Atelier Terrain (WAT) UNESCO là chương trình nghiên cứu nâng cao năng lực thiết kế thông qua hoạt động hợp tác quốc tế và đưa ra các giải pháp sáng tạo cho vấn đề đô thị ở các thành phố khác nhau trên thế giới dưới sự bảo trợ của UNESCO. Đây là hoạt động liên kết thường kỳ giữa Ban điều hành cảnh quan đô thị UNESCO (UNESCO Chair in Urban Landscape), trường Đại học Montreal với các tổ chức quốc tế, những ý tưởng xuất sắc nhất sẽ được nhận huy chương của UNESCO. Năm 2023, WAT UNESCO đã lựa chọn địa điểm nghiên cứu là Hà Nội – “Thành phố Sáng tạo” và “Thành phố vì Hòa bình” được công nhận bởi UNESCO. Tập trung vào mối quan hệ lịch sử và tương lai của thành phố với hệ thống mặt nước, đặc biệt là với sông Hồng, WAT UNESCO 2023 với chủ đề “Đô thị và Nước” được tổ chức với sự tham gia của trường Đại học Montreal, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội, Trường Đại học Quốc gia Singapore và Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội.
Dưới sự hướng dẫn từ những chuyên gia quốc tế và Việt Nam, năm nhóm nghiên cứu đã đã tiến hành điều tra khảo sát thực địa, khu vực bãi giữa và hai bờ sông Hồng tại Hà Nội, từ đó đề xuất được những ý tưởng hay, những kịch bản tiềm năng cho tương lai bãi giữa sông Hồng, đáp ứng sự phát triển của đô thị hai bên bờ sông và của người dân ven sông Hồng. Dựa trên báo cáo kết quả nghiên cứu của 5 nhóm tham gia, bài báo tổng hợp và giới thiệu 5 kịch bản cho tương lai của Bãi Giữa sông Hồng, hướng tới sự phát triển bền vững về xã hội, không gian và môi trường.
1. Giới thiệu
1.1 Giới thiệu về Workshop Atelier Terrain (WAT) UNESCO
Workshop Atelier Terrain (WAT) UNESCO là chương trình nghiên cứu nâng cao năng lực thiết kế do Hội đồng cảnh quan đô thị UNESCO khởi xướng từ năm 2003. Thông qua hoạt động hợp tác quốc tế dưới sự bảo trợ của UNESCO, WAT sẽ nghiên cứu và làm việc để đưa ra các giải pháp sáng tạo cho vấn đề đô thị ở các thành phố khác nhau trên thế giới. Chương trình quy tụ các chuyên gia khoa học, học viên và sinh viên quốc tế để giải quyết các vấn đề cấp bách của phát triển đô thị bền vững. Các thành viên nhóm nghiên cứu cùng nhau làm việc với chính quyền địa phương và các bên liên quan để xác định nhu cầu của người dân và những thách thức lớn liên quan đến cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế và hệ sinh thái. Trong khuôn khổ này, WAT UNESCO giúp chia sẻ các giá trị cốt lõi của UNESCO, đặc biệt là về sự công bằng, đa dạng và hòa nhập ở các thành phố, bình đẳng giới, trao quyền và tiếp cận kiến thức.
Hiện nay, rất nhiều đô thị trên thế giới được hình thành cùng với hệ thống mặt nước và sông hồ, nhu cầu quy hoạch gắn kết phát triển bền vững giữa đô thị và nước là hết sức cấp thiết. Hội đồng cảnh quan đô thị UNESCO đã khởi xướng dự án Fluviality – Một dự án Nghiên cứu Hành động và Nghiên cứu Sáng tạo liên ngành về vấn đề đô thị hóa tại các sông lớn. Dự án tập trung vào các thành phố, thị trấn và làng mạc nằm gần các con sông lớn cũng như những rủi ro và cơ hội có thể gặp phải. Dự án Fluvialities được tiến hành trong khuôn khổ của WAT UNESCO nhằm mục đích chuyển các kiến thức học thuật, văn hóa và xã hội thành các chiến lược quy hoạch bền vững cho các khu vực đô thị kề cận các sông lớn.
Vào tháng 10/2019, Hà Nội đã trở thành thành phố đầu tiên của Việt Nam được UNESCO chính thức công nhận là Thành phố Sáng tạo, trùng với dịp kỷ niệm 20 năm Thành phố được UNESCO công nhận là Thành phố vì Hòa bình. Với việc tham gia Mạng lưới các Thành phố Sáng tạo của UNESCO, Hà Nội có cơ hội tuyệt vời để xem xét lại mối quan hệ của thành phố với nước, đặc biệt là với dòng sông chảy qua thành phố – sông Hồng. Do đó, trong khuôn khổ dự án nghiên cứu toàn cầu về đô thị hóa sông lớn mang tên Fluvialities, Chủ tịch UNESCO về Cảnh quan đô thị đã chọn Hà Nội cho hoạt động nghiên cứu sáng tạo 2023 của WAT UNESCO.
WAT UNESCO 2023 với chủ đề: “Đô thị và Nước” được tổ chức từ 8/5/2023 đến 19/5/2023, với sự tham gia của các trường đại học: Trường Đại học Montreal, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội, Trường Đại học Quốc gia Singapore và Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội.
Chương trình của xưởng thiết kế WAT UNESCO 2023 đã được sự hỗ trợ nhiệt tình từ chính quyền địa phương: Lãnh đạo UBND Quận Hoàn Kiếm, UBND phường Phúc Tân, UBND phường Chương Dương và từ phía các tổ chức trong nước, quốc tế như Think-Play – Ground, Đại sứ quán Canada tại Việt Nam, Tổ chức Healthbridge…
1.2 Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu của workshop là tập trung vào việc tìm kiếm các chiến lược thiết kế sáng tạo để cải thiện và tăng cường mối quan hệ giữa yếu tố Nước và Đô thị tại khu vực dọc theo sông Hồng, đoạn đi qua khu vực trung tâm, được thể hiện thông qua hình thái đô thị, cơ sở hạ tầng, giao thông, di sản, mối quan hệ của các nhóm cư dân yếu thế …cũng như các động lực xã hội khác cộng hưởng với các giá trị cốt lõi của UNESCO.
2. Tổng quan
2.1 Tổng quan Bãi Giữa sông Hồng
Trên đoạn sông Hồng chảy qua Hà Nội, có một số bãi bồi lớn nhỏ hình thành giữa sông. Nhưng lớn nhất, được sử sách ghi chép đó là Bãi Giữa thuộc địa bàn các phường Tứ Liên, Yên Phụ (quận Tây Hồ); Phúc Xá (quận Ba Đình), Ngọc Thụy, Ngọc Lâm, Bồ Đề (quận Long Biên) và phường Phúc Tân, Chương Dương (quận Hoàn Kiếm).
Hình 2 1. Toàn cảnh Bãi Giữa sông Hồng – Khu vực nghiên cứu
Bãi Giữa là tên nôm, tên chữ là Trung Hà, thuộc đất làng Cơ Xá có từ thời nhà Lý. Đến đầu thế kỷ 20, Bãi Giữa bắt đầu có dân ra đây sinh sống. Chính quyền Pháp còn cho làm cầu thang từ cầu Long Biên xuống bãi để biến Bãi Giữa thành điểm du lịch.
Trước kia, diện tích Bãi Giữa thay đổi theo mùa do sự lên, xuống của nước lũ. Những năm gần đây, mực nước sông Hồng hiếm khi lên cao, diện tích Bãi Giữa ít thay đổi hơn. Các phân tích ảnh vệ tinh cho thấy, tổng diện tích các bãi giữa sông Hồng khoảng 5 km2 ( ). Trong đó, diện tích Bãi Giữa khu vực nghiên cứu vào khoảng 2 km2 (200ha), trong đó khoảng 23ha thuộc địa bàn quận Hoàn Kiếm. Hiện trên Bãi Giữa có một xóm dân ngụ cư với khoảng 28 hộ và 100 người dân, sinh sống chủ yếu trên các nhà phao nổi trên nước. Cây xanh và hệ thực vật tồn tại lâu dài, xen kẽ một vài ruộng rau và vườn tạp của người dân ven sông. Trong khi đó, các lạch cạn ven bờ có xu thế được bồi đắp, cả tự nhiên và nhân tạo.
Theo nghiên cứu của các chuyên gia thuộc CITES Việt Nam, giai đoạn 2011-2016, các khu vực bãi giữa sông Hồng đoạn chảy qua Hà Nội có trên 170 loài chim di trú, trong đó có nhiều loài quý hiếm, có tên trong Sách đỏ. Ngoài ra, các bãi giữa sông Hồng còn là nơi cư ngụ của một số loài thú gặm nhấm, bò sát, lưỡng cư, côn trùng và là bãi đẻ của một số loài cá nước ngọt. Gần đây, loài mèo gấm do người dân phát hiện cũng được ghi nhận là loài mới tại khu vực bãi giữa sông Hồng, đây là loài động vật hoang dã quý hiếm cần được bảo vệ.
2.2 Định hướng phát triển Bãi Giữa sông Hồng
Đinh hướng Quy hoạch phân khu
Căn cứ Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng, tỷ lệ 1/5000, phê duyệt tại QĐ 1045/QĐ-UBND ngày 25/3/3022. Khu vực Bãi Giữa thuộc đoạn R3-R4, định hướng thúc đẩy tiện nghi giải trí của đô thị ở khu vực Bãi Giữa. Quyết định yêu cầu quy hoạch phải tuân thủ các quy định tại Luật Đê điều, Quy hoạch phòng chống lũ và quy hoạch đê điều hệ thống sông Hồng, sông Thái Bình (Quyết định số 257/QĐ-TTg ngày 18/02/2016 của Thủ tướng Chính phủ), phù hợp với quy định quản lý và thỏa thuận của các cơ quan quản lý chuyên ngành liên quan.
Hình 2 2. Bản đồ định hướng quy hoạch Bãi Giữa sông Hồng
Khu vực Bãi Giữa được định hướng các chức năng: Đất cây xanh cách ly – phòng hộ và đất cây xanh đô thị (khu vực sát mặt nước là cây xanh cách ly).
Khu vực bãi sông và dòng sông hầu hết là khu vực không ổn định, phù hợp cho các không gian sinh thái, phục hồi tự nhiên. Tại một số khu vực tiếp giáp với khu vực nội đô lịch sử được định hướng sẽ kè cứng, tạo điều kiện tổ chức các không gian công cộng tiếp giáp với mặt nước;
Giải pháp tổ chức cảnh quan cây xanh, mặt nước, tiện ích đô thị: Trên nguyên tắc phục hồi tự nhiên, công viên tự nhiên, công viên đô thị, không gian công cộng tổng hợp. Một phần không gian nông nghiệp được tổ chức thành công viên, nông nghiệp, nông nghiệp đô thị kết hợp với các hoạt động du lịch, ngoài trời… nâng cao hiệu quả sử dụng.
Quyết định cũng yêu cầu quy hoạch phải tuân thủ các quy định tại Luật Đê điều, Quy hoạch phòng chống lũ và quy hoạch đê điều hệ thống sông Hồng, sông Thái Bình (Quyết định số 257/QĐ-TTg ngày 18/02/2016 của Thủ tướng Chính phủ), phù hợp với quy định quản lý và thỏa thuận của các cơ quan quản lý chuyên ngành liên quan. Theo văn bản của Sở Nông nghiệp và PTNT Hà Nội, khu vực Bãi Giữa, bãi bồi không thuộc danh mục được phép xây dựng hoặc được nghiên cứu xây dựng. Việc sử dụng bãi sông phải đảm bảo các điều kiện: Không gây cản lũ, không làm mất không gian chứa lũ, không ảnh hưởng đến dòng chảy hoặc bị nguy hiểm, mất an toàn; không gây tổn thất về người và tài sản khi có lũ lớn; không gây ô nhiễm môi trường, chất lượng nguồn nước.
Định hướng Thiết kế kiến trúc cảnh quan
Dựa trên nghiên cứu thực trạng khu vực Bãi Giữa, học tập kinh nghiệm quốc tế, tác giả Doãn Minh Thu và Vương Hải My đề xuất 5 nguyên tắc và 3 chiến lược Thiết kế kiến trúc cảnh quan khu vực Bãi Giữa Sông Hồng – Thích ứng biến đổi khí hậu, bao gồm:
5 nguyên tắc thiết kế
Thiết kế xem xét đến sự phục hồi của khu vực;
Đưa ra các giải pháp hiệu quả nhân đôi;
Tăng cường sự tham gia đóng góp của cộng đồng;
Xây dựng kế hoạch và quy chế quản lý;
Lập kế hoạch dài hạn.
3 chiến lược phát triển
Quy hoạch cảnh quan bảo tồn hệ sinh thái tự nhiên và nhân văn
Thích ứng với cả mùa lụt và mùa không lụt;
Phục hồi môi trường tự nhiên;
Khai thác tối ưu cảnh quan môi trường tự nhiên đạt được sử dụng cao.
Cảnh quan thích ứng
Phù hợp với quy hoạch thoát lũ ven sông Hồng trong bối cảnh mới;
Cảnh quan đan xen và thích ứng với địa mạo, thủy văn;
Tận dụng mảng xanh và điều kiện đất đai gắn liền với thực trạng khu vực;
Bảo tồn tài nguyên nước, trữ nước, phục vụ sản xuất nông nghiệp.
Kiến trúc thích ứng, lắp ghép, linh hoạt, đa dạng
Kiến trúc lắp dựng linh hoạt, thông minh;
Hệ thống cảnh quan thích ứng cả 2 mùa;
Quản lý thông minh.
2.3 Bài học kinh nghiệm
Weiliu Wetland Park – Yifang Ecoscape
Dự án công viên sinh thái ven sông dài 3,2km, rộng 470m với tổng diện tích 125ha. Đây là khu vực ngập nước ven sông Trường An, ngoại ô TP Hàm Dương-Xianyang, Trung Quốc. Dự án là một ví dụ điển hình về việc chuyển thể một không gian bị ô nhiễm, suy thoái, cả về sinh thái và cảnh quan nguyên gốc, thành một công viên sinh thái với hạ tầng xanh. Sự ứng xử thông minh đã tạo nên một không gian cảnh quan thích ứng với BĐKH, loại bỏ các hoạt động của con người làm xáo trộn chu trình sinh thái, trả lại thiên nhiên và các trải nghiệm thiên nhiên cho con người.
Các chiến lược thích ứng bao gồm: Kiểm soát mực nước, kiểm soát những thay đổi về địa hình địa chất, quản lý nước mưa, cải thiện chất lượng môi trường, tái sử dụng nước thải và phục hồi đa dạng sinh học.
Dự án được phân chia thành các khu vực với cao độ khác nhau: Khu đất ngập nước, khu vực cao dành cho các không gian giải trí và thư giãn.
Hình 2 3. Công viên đất ngập nước Weiliu – Weiliu Wetland Park, Hàm Dương, Trung Quốc
Về mặt hạ tầng, dự án chú trọng tới việc cải tạo lại các đường đê hay con đường mòn sẵn có thành các hành lang xanh. Ngoài hệ thực vật hiện có được làm nền cảnh quan, dự án đã bổ sung thêm các cây địa phương, cây bụi và thực vật thủy sinh để khôi phục nơi trú ẩn và môi trường sống cho các loài thủy sinh, động vật lưỡng cư và chim.
Về mặt nhân văn, dự án nghiên cứu trả lại lối sống và trải nghiệm tự nhiên nông thôn. Trong mọi trường hợp, nước được sử dụng như một yếu tố thiết kế chính, được đưa vào công viên có tác dụng làm mềm cảnh quan, và hòa hợp với các yếu tố văn hóa địa phương.
Công viên trung tâm khu dân cư Tanner Spring ở TP Portland, Mỹ
Một ví dụ tiêu biểu cho xu hướng sinh thái hóa không gian công cộng (KGCC) trong đô thị là công viên trung tâm khu dân cư Tanner Spring ở TP Portland, tiểu bang Oregon tại Hoa Kỳ, được đưa vào sử dụng từ năm 2005. Thay vì chỉ thiết kế một công viên cạn như các khu ở lân cận, đơn vị tư vấn quy hoạch đã quyết định kiến tạo một khu dự trữ sinh quyển đúng nghĩa ngay trong khu dân cư, có một phần diện tích là hồ sinh học để thu gom nước mưa chảy tràn trên bề mặt và nước xám đã qua xử lý kỹ thuật từ các cụm nhà gần đó. Đây chính là “Các giải pháp dựa vào thiên nhiên” (Nature-Based Solutions – NBS), được Liên hiệp Quốc tế về bảo tồn thiên nhiên định nghĩa là các phương án bảo vệ, quản lý bền vững, phục hồi và sửa chữa hệ thống sinh thái, nhằm thích ứng với các thách thức từ thiên tai đồng thời đem lại lợi ích cho con người và tự nhiên.
Hình 2 4. Công viên trung tâm khu dân cư Tanner Spring, Portland, Mỹ
Công viên được chia thành ba vùng:
Vùng 1 chủ yếu là cây bụi và một số cây bóng mát cỡ vừa và nhỏ;
Vùng 2 chuyển tiếp giữa cảnh quan trên cạn và cảnh quan dưới nước, ưu tiên trồng cỏ và các loại lau sậy;
Vùng số 3 là khu ngập nước hoàn toàn, nơi thả rong, tảo, hoa súng và một số loài thực vật thủy sinh khác có khả năng làm sạch nước bằng cách hấp thụ các chất hữu cơ và vô cơ hòa tan.
Thống kê gần nhất ghi nhận có tới 72 loài thực vật đã hiện diện trong công viên. Sự đa dạng của các loài thực vật và mật độ trồng cây được tính toán hợp lý cung cấp môi trường sống thuận lợi cho một số loài động vật nhỏ trong công viên. Khả năng tiếp cận của người dân để quan sát các loài động – thực vật được tối đa hóa bằng những đường dạo uốn lượn xuyên qua các bãi cỏ và cây bụi, các phiến đá kê trên mặt nước và các bậc ngồi nghỉ trên hai triền dốc dọc theo hai cạnh của công viên.
3. Phương pháp nguyên cứu
Để đạt được mục tiêu đề ra, các phương pháp nghiên cứu đã được áp dụng bao gồm:
Điều tra khảo sát thực địa: 30 sinh viên từ 4 trường đại học, cùng với các giảng viên, nhà quy hoạch đô thị, kiến trúc sư cảnh quan, chuyên gia chính sách và sinh viên tiến hành khảo sát hiện trạng dọc 2 bên bờ sông hồng đoạn đi qua khu vực trung tâm thành phố và khảo sát khu vực Bãi Giữa sông Hồng. Sinh viên được chia thành 5 nhóm, các nhóm đều tham gia khảo sát nhưng mỗi nhóm sẽ khảo sát sâu một số khía cạnh, vấn đề mà nhóm quan tâm. Trong 4 ngày đi thực địa, các nhóm nghiên cứu không chỉ khảo sát các yếu tố vật thể như không gian, cảnh quan, các tuyến đường kết nối hai bên bờ sông và tuyến kết nối từ trung tâm thành phố đến khu vực Bãi Giữa sông Hồng (đảo chuối) mà còn khảo sát các yếu tố liên quan đến hiện trạng kinh tế, xã hội, thu nhập và việc làm của người nhập cư, mối quan hệ cộng đồng, cơ sở hạ tầng xã hội xung quanh khu vực để tìm ra những liên kết về không gian – kinh tế – văn hoá – xã hội tại khu vực này.
Nghiên cứu sáng tạo: Đây là phương pháp tiếp cận thông qua nghiên cứu, phân tích dữ liệu, lập bản đồ và trực quan hóa dữ liệu cũng như lên ý tưởng quy hoạch để tìm ra mối quan hệ giữa yếu tố Nước và các yếu tố như hình thái đô thị tại khu vực nghiên cứu, cơ sở hạ tầng (CSHT) kỹ thuật và CSHT xã hội, giao thông kết nối, di sản, cộng đồng dân cư cũng như các động lực xã hội khác. Trong khoảng thời gian tập trung nghiên cứu trong 2 tuần, sinh viên sẽ được làm quen với khái niệm Nghiên cứu – Sáng tạo, kết hợp nghiên cứu và thực hành sáng tạo, để tạo ra một giải pháp đổi mới hoặc một khối kiến thức mới giải quyết một vấn đề cụ thể và có thể áp dụng cho nhiều khu vực có bối cảnh tương đồng.
Phỏng vấn sâu: Nhóm nghiên cứu đã tiến hành phỏng vấn sâu một số người dân ngụ cư sống tại Bãi Giữa sông Hồng. Nhóm nghiên cứu đã có buổi nói chuyện với bác Nguyễn Đăng Được, người đã sống tại bãi giữa hơn 40 năm và là thủ lĩnh cộng đồng xóm Phao – nơi quy tụ 28 hộ dân sống trên thuyền đến từ khắp các vùng miền. Các buổi nói chuyện và phỏng vấn sâu cư dân đã giúp nhóm nghiên cứu thu thập được các thông tin hữu ích về đặc điểm khu vực, hiện trạng cuộc sống người dân nhập cư và những nhu cầu, mong muốn của người dân trước những yêu cầu của sự chuyển đổi không gian khu vực Bãi Giữa sông Hồng.
Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu đã phát triển các kỹ thuật biểu diễn đồ họa rõ ràng và sáng tạo (cả tương tự và kỹ thuật số) để truyền đạt các can thiệp phân tích địa điểm và thiết kế ở các quy mô khác nhau, đồng thời hợp tác làm việc trong bối cảnh đa văn hóa để phát triển các chiến lược sáng tạo trong quy hoạch và thiết kế địa điểm nhằm đáp ứng trực tiếp các nhu cầu đã được xác định trước đó.
4. Kịch bản cho tương lai: Bãi giữa sông Hồng
WAT UNESCO 2023 với chủ đề: “Đô thị và Nước” bao gồm 05 nhóm nghiên cứu hỗn hợp đến từ các Trường đại học của Cananda, Singapore và Việt Nam. Dưới sự chủ trì chuyên môn của UNESCO Chair in Urban Landscape, các nhóm nghiên cứu tập trung vào 3 chủ đề chính “Cảnh quan sinh thái” “Văn hoá” và “Kinh tế -Xã hội” với mục tiêu “Khôi phục lại kết nối bền vững giữa đô thị và dòng sông, hướng tới nền kinh tế sáng tạo – Reclaiming a Sustainable Connection Towards a Creative Economy”. 05 nhóm nghiên cứu đề xuất 05 kịch bản cho tương lai Bãi Giữa sông Hồng:
4.1 Tạo lập kết nối bền vững – Creating sustainable connectivity (Nhóm 1)
Ở kịch bản này, nhóm nghiên cứu đã đưa ra các giải pháp sáng tạo trong việc khôi phục các kết nối đã bị đứt gãy và tạo lập các kết nối mới tại khu vực Bãi Giữa sông Hồng, bao gồm các kết nối không gian và các kết nối trên khía cạnh xã hội để giải quyết những vấn đề mà khu vực đang phải đối mặt như khả năng tiếp cận khu vực, ứng phó với tác động của thiên tai, lũ lụt, ô nhiễm môi trường, sự đứt gãy trong liên kết cộng đồng, công tác quản lý hộ dân và việc sử dụng đất.
Các giải pháp đề xuất trong kịch bản:
Thiết lập tuyến đường Xanh – Sạch – Đẹp;
Tổ chức không gian hấp dẫn, sáng tạo cho cầu đi bộ Long Biên;
Thiết lập nhà cộng đồng và các vườn cộng đồng để tăng cường giao tiếp xã hội giữa dân cư và chính quyền địa phương, đồng thời tạo ra các kết nối về mặt không gian tại khu vực Bãi Giữa.
Thiết lập tuyến đường Xanh – Sạch – Đẹp
Tuyến đường Xanh – Sạch – Đẹp giúp giải quyết những thách thức về chất thải và ô nhiễm nguồn nước. Dọc tuyến đường là những trang thiết bị vệ sinh môi trường mang tính tương tác cao để người sử dụng có thể tích cực tham gia và tìm thấy niềm vui trong việc dọn dẹp đường phố và có khả năng nhân rộng dễ dàng để tiết kiệm thời gian và nguồn vốn thực hiện. Ngoài vai trò giảm thiểu ô nhiễm và tăng cường sức khoẻ cộng đồng, tuyến đường Xanh – Sạch – Đẹp còn đưa người dân gần hơn với mặt nước, với sông Hồng, tránh xu hướng quay lưng lại với dòng sông. Qua đó, Hà Nội có thể từng bước phát triển đô thị ven sông, nâng cao chất lượng sống cho người dân ven sông Hồng.
Hình 4 1. Trang thiết bị tuyến đường Xanh – Sạch – Đẹp
Các thiết bị đề xuất sử dụng để thực hiện được giải pháp này bao gồm: Xe đạp tại chỗ, góp phần thúc đẩy quá trình lọc sinh học của nước, tăng cường đa dạng sinh học; máy thu gom rác thải tự động, giúp thúc đẩy công cuộc phân loại chất thải rắn tại nguồn và tái chế hiệu quả, tăng cường nhận thức và khuyến khích sự tham gia của người dân; thùng rác thông minh được lắp đặt với thiết kế màu sắc rực rỡ vui nhộn để lôi cuốn cả trẻ nhỏ tham gia vào việc dọn dẹp đường phố. Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu đề xuất kết hợp giải pháp ứng dụng thuyền máy trong tự động hoá việc thu gom chất thải rắn trên sông. Tuyến đường chạy thuyền cần đặc biệt gắn với dải sông ven bờ nhằm ngăn chặn nguồn rác thải từ sinh hoạt, sản xuất trên đất liền. Giải pháp này đã được ứng dụng thành công tại nhiều nơi trên thế giới như Đan Mạch, Hà Lan, Hồng Kông, Thái Lan…
Cầu đi bộ Long Biên
Giải pháp đề xuất là chuyển cầu Long Biên thành cầu đi bộ chuyên dụng, cấm xe máy lưu thông. Mục tiêu chính là tăng cường khả năng tiếp cận Bãi Giữa, ưu tiên sự an toàn và thuận tiện cho người đi bộ. Việc chuyển đổi cầu Long Biên thành cầu đi bộ sẽ không làm ảnh hưởng đến giao thông giữa hai bờ sông Hồng bởi Hà Nội đã quy hoạch xây dựng thêm các cây cầu khác nối liền hai bờ sông như cầu Tứ Liên, cầu Trần Hưng Đạo.
Hình 4 2. Thiết kế tăng khả năng tiếp cận đến Bãi Giữa sông Hồng
Thiết kế hướng đến nâng cao khả năng tiếp cận của cây cầu, đặc biệt là cầu thang dẫn lên cầu. Nhóm tác giả đề xuất đường ramp dốc dài vừa là yếu tố tạo hình, vừa để tăng khả năng tiếp cận đối với người khuyết tật. Ngoài ra, ramp dốc là con đường đủ dài để có thể ngắm cảnh quan thiên nhiên bãi giữa sông Hồng.
Nhà cộng đồng và Vườn cộng đồng
Nhà cộng đồng giúp giải quyết vấn đề về công tác quản lý và hợp tác giữa các quận: Hoàn Kiếm, Long Biên, Ba Đình, Tây Hồ. Nhóm tác giả đề xuất phương án thành lập Uỷ ban Liên Quận (Trans District Committee – TDC), trụ sở đặt tại Nhà cộng đồng. Mục tiêu của việc lập Uỷ ban Liên Quận giữa 4 quận là tạo ra một hệ thống từ dưới lên (bottom-up). Uỷ ban Liên Quận sẽ là đơn vị tập trung giải quyết những vấn đề thuộc phạm vi Bãi Giữa sông Hồng và thường xuyên họp và thảo luận tại Nhà cộng đồng.
Hình 4 3. Nhà cộng đồng tại Bãi Giữa sông Hồng
Nhà cộng đồng có bố trí phòng họp để Uỷ ban Liên Quận có thể gặp mặt và trao đổi về các vấn đề của Bãi giữa nói riêng và Sông Hồng nói chung. Bên cạnh đó, công năng của Nhà cộng đồng còn bao gồm cả trạm xá phục vụ người dân.
Hình 4 4. Mô hình Vườn cộng đồng
Mục đích chính của việc xây dựng Nhà cộng đồng là để củng cố tiếng nói của người dân, đồng thời giúp cải thiện sức khoẻ cộng đồng và lối sống địa phương. Nhà cộng đồng giúp thúc đẩy tính bao trùm (inclusivity) và có thể trở thành nơi vui chơi mới, an toàn và lạnh mạnh cho trẻ em.
Vườn cộng đồng là những khoảng đất được quản lý bởi Uỷ ban Liên Quận, gắn với Nhà cộng đồng. Người dân có thể đăng kí sử dụng đất theo tỉ lệ quy mô nhất định để sản xuất nông nghiệp và được yêu cầu đóng góp một phần nguồn thu để hỗ trợ tài chính cho Nhà cộng đồng, bao gồm kinh phí duy trì trạm xá và tổ chức các hoạt động, chương trình trong những dịp đặc biệt.
Mục tiêu của giải pháp này là để phát triển và lan toả những phương pháp canh tác nông nghiệp bền vững hiện đại, giảm tác động đến môi trường và tăng giá trị cho ngành nông nghiệp đang dần mai một. Vườn cộng đồng còn có thể trở thành đầu mối kết nối, nguồn cung cấp thực phẩm uy tín cho người dân sống trên đất liền. Vườn cộng đồng hướng đến đảm bảo công bằng, bình đẳng và bao trùm cho người dân Bãi Giữa có cơ hội được lao động, có quỹ đất để thực hiện tự cung tự cấp, tăng thu nhập gia đình, giảm phụ thuộc vào đất thuê.
4.2 Nắm bắt dòng chảy – Embracing the flow (Nhóm 2)
Với kịch bản này, nhóm nghiên cứu đã nhìn nhận sự vận động, chuyển đổi của Bãi Giữa, được thể hiện qua các dòng chảy – Đó là dòng chảy của nước, dòng chuyển động của giao thông, dòng chảy của năng lượng sạch và dòng chảy kết nối các hoạt động thông qua các không gian công cộng cho dân cư hai bên bờ sông và khu vực bãi giữa. Nếu chúng ta nắm bắt được cái hồn của các dòng chảy này và làm hồi sinh các dòng chảy thì mới tạo nên sức sống hấp dẫn của khu vực Bãi Giữa.
Các giải pháp đề xuất trong kịch bản:
Khôi phục dòng giao thông kết nối bờ sông và Bãi Giữa, tích hợp với việc kiến tạo dòng năng lượng sạch, giảm ô nhiễm môi trường đất và nước;
Kiến tạo các dòng chảy của các hoạt động có ý nghĩa với chuỗi các ngôi nhà tự xây và KGCC thích ứng với biến đổi khí hậu (BĐKH).
Cầu kết nối – kiến tạo dòng năng lượng sạch, giảm ô nhiễm môi trường
Mục tiêu của giải pháp là tạo các tuyến đường di chuyển an toàn cho người dân khi họ đi từ đất liền ra đảo Chuối (Bãi Giữa), tạo thành các tuyến kết nối giúp đảm bảo an toàn cho người dân di chuyển. Bên cạnh đó, dựa vào vị trí địa lý, với vị trí của đảo Chuối, có thể nhận ra dòng chảy của sông Hồng từ hướng thượng nguồn chảy xuống qua đảo đã cuốn theo rác từ khắp nơi chảy đến qua đảo chuối, cùng với khoảng cách khá nhỏ giữa đảo chuối và ven bờ sông Hồng, đã tạo thành nút thắt chặn rác thải, tích tụ lại khu vực ven sông Hồng.
Hình 4 5. Nghiên cứu quy hoạch các vị trí kết nối bờ nam sông Hồng và Bãi Giữa
Hình 4 6. Cầu dạo kết nối với phương pháp tiếp cận tích hợp, kết hợp hệ thống Turbine nước
Vì vậy, cần xác định các vị trí đặt các cây cầu ven bờ sông hồng kết nối với đảo. Với các vị trí cầu, đi kèm với nó là bố trí vị trí cho các trạm xử lý rác thải, để thu gom rác ven bờ, xử lý, và tái sử dụng cho các công trình trên đảo.
Thiết kế cầu dạo kết nối với thiết kế tích hợp, kết hợp giữa hệ thống tuabin nước giúp tận dụng dòng chảy nước để tạo ra năng lượng để sử dụng trên đảo.
Tùy thuộc vào điều kiện dòng chảy mà cây cầu có thể được tận dụng với nhiều mục đích khác nhau:
Mùa mưa, nước dâng cao thì cây cầu được sử dụng để kết nối;
Mùa cạn, nước thấp, nhiều khu vực cạn nước, có thể tạo dựng các tuyến cảnh quan dưới đất, tận dụng cây cầu làm thành mái để che mưa che nắng trên đầu.
Đối với cây cầu, vị trí mặt cầu được xây dựng bằng các vật liệu địa phương đa dạng, vật liệu tự chế của người dân, để họ có thể dễ dàng tự sửa chữa và bảo trì, không cần chờ đến thành phố.
Mô hình kiến trúc tự xây (self built model) thích ứng với BĐKH
Dựa vào lối sống tự do, ít ràng buộc luật định của người dân trên đảo, cũng như để quy hoạch cho người dân có thể xây dựng, trồng trọt có quy củ, trật tự hơn. Nhóm nghiên cứu đề xuất một tập hợp nhiều cây cột thiết kế sẵn, được bố trí thành các cụm, thiết kế theo dạng module, trong đó, mỗi tập hợp cụm sẽ có 1 trụ kỹ thuật được xây dựng sẵn, mà trong đó có các chức năng khó để người dân có thể tự xây dựng như nhà vệ sinh, hệ thống điện và hệ thống kỹ thuật của nhà. Với các cột trụ thiết kế sẵn đó, người dân có thể tự xây dựng cho mình một căn nhà, tùy theo mục đích sử dụng của từng hộ, trong đó có thể bao gồm mở thành các gian hàng, hay làm nhà kho nhu yếu phẩm, nhà tạm trú, nhà ở… và sử dụng các vật liệu được tái chế trong các nhà xử lý rác thải được đề cập bên trên, áp dụng vào trong xây dựng các ngôi nhà trên đảo, giúp giảm thiểu rác thải 2 bên bờ sông.
Hình 4 7. Mô hình kiến trúc tự xây tăng tính kết nối và ứng phó với BĐKH
4.3 Phong cảnh nước – Waterscape (Nhóm 3)
Thông qua điều tra khảo sát thực địa và phỏng vấn sâu người dân địa phương, chuyên gia về hiện trạng và những đặc điểm nổi bật của Bãi Giữa sông Hồng; nhóm nghiên cứu nhận thấy giá trị của khu vực Bãi Giữa giống như một bộ lọc thiên nhiên, góp phần giảm nhẹ ảnh hưởng lũ lụt cho khu vực. Bên cạnh đó, cảnh quan độc đáo của “hòn đảo xanh” với những cánh đồng, khu vườn nằm liền kề khu dân cư đông đúc của thành phố là những tài nguyên độc đáo cần lưu giữ và bảo tồn.
Nhóm nghiên cứu đề xuất tạo dựng cảnh quan mới cho khu Bãi Giữa, dựa trên những giá trị hiện hữu, đó là “Phong cảnh nước”, sẽ làm hồi sinh dòng chảy nhỏ ven khu dân cư. Các giải pháp đề xuất trong kịch bản:
Đất ngập nước và “Vườn bậc thang”: Khơi thông dòng chảy nhỏ, hai bên ven bờ sẽ tạo thành những vùng đất ngập nước ven bờ, tiếp liền với những khu “vườn bậc thang” tạo cảnh quan sinh thái cho phần tiếp giáp đô thị của Bãi Giữa;
Canh tác trên những khu đất cao (như những ngọn đồi): Đem lại nguồn cung thực phẩm và cảnh quan nông nghiệp sinh thái ven đô thị;
Dòng suối: Khơi thông dòng chảy dọc theo Bãi Giữa, ven các khu đất cao, cung cấp nước tưới và tạo “Phong cảnh nước” cho các khu đất cao;
Hệ thống đường dạo trên cao: Những đường dạo bằng vật liệu sinh thái lắp dựng ở cốt cao, giúp thưởng ngoạn toàn thể cảnh quan khu vực;
4.4 Phát triển đồng hành – Growing together (Nhóm 4)
Nhóm nghiên cứu đặc biệt chú trọng đến môi trường sinh thái và hoạt động nông nghiệp của khu vực Bãi Giữa, đó là một cơ hội về không gian xanh cho khu vực đô thị đông đúc chỉ cách một dải nước ô nhiễm của Hà Nội.
Kịch bản này nhằm mục đích cân bằng giữa KGCC và đất nông nghiệp, đồng thời làm rõ tương lai của hoạt động nông nghiệp. Nó mở rộng cảnh quan nông nghiệp hiện tại thành một hòn đảo kết hợp giữa KGCC và sản xuất cho cư dân Hà Nội thông qua bốn mô hình thử nghiệm được triển khai trong và xung quanh đảo.
Phục hồi sinh học (Bioremediation)
Vào mùa khô, đất và nguồn nước của hòn đảo thường bị ô nhiễm và nhiễm độc bởi rác thải, đã tích tụ trên đảo suốt nhiều năm. Vì vậy, ô nhiễm đất cùng với kim loại nặng trong nước đang đe dọa chất lượng sản phẩm nông nghiệp. Mô hình thử nghiệm này sử dụng kỹ thuật làm sạch môi trường sinh học, sẽ đảm bảo một nông nghiệp tốt hơn và lành mạnh hơn, cũng như một quy cách tiếp cận nước sạch hơn cho người dân. Đồng thời, sử dụng cây trồng bản địa Việt Nam nhằm mục đích loại bỏ một số chất ô nhiễm cụ thể như Arsenic (thạch tín), Đồng và Chì có mặt trong các nguồn nước lân cận.
Thủy điện (Hydroelectricity)
Mô hình thử nghiệm thứ hai đi đôi với mô hình thứ nhất. Theo nguyên tắc củng cố các phương thức nông nghiệp hiện tại, sử dụng turbine Turbulent để sản xuất điện, chúng tôi tạo ra một nguồn điện bền vững cho Bãi Giữa. Điện có thể được sử dụng cho việc canh tác, trong các ngôi nhà trên đảo và trong làng nổi, cho phân phối nước và các mục đích khác. Các mô hình này đã được lắp đặt ở các nước đang phát triển, có điều kiện kinh tế thấp. Turbulent là một công nghệ bền vững cho phép cá, mảnh vụn và trầm tích đi qua hệ thống mà không bị ảnh hưởng.
Thủy canh (Hydroponics)
Hai mô hình thử nghiệm đầu tiên góp phần tạo ra mô hình, hệ thống thủy canh, một hình thức canh tác để đảm bảo sản xuất thực phẩm trên Bãi Giữa lành mạnh và sạch sẽ hơn.
Lợi ích và sản phẩm
Sức khỏe: Giảm nguy cơ ô nhiễm đất và nước, cung cấp thực phẩm sạch và an toàn;
Hiệu suất cao: Tăng cường sản lượng cây trồng trong môi trường kiểm soát;
Tiết kiệm nước: Hệ thống tái sử dụng nước, giảm lượng nước cần thiết so với canh tác truyền thống;
Không gian công cộng (Public space)
Mô hình này sẽ kết nối với 3 mô hình thử nghiệm khác, biến Bãi Giữa thành một không gian công cộng.
Các hoạt động khác nhau: Sự linh hoạt của con đường chính tạo điều kiện cho các hoạt động nghệ thuật, văn hóa và sáng tạo. Cung cấp không gian cho các hoạt động thể thao và giải trí, nâng cao sức khỏe cộng đồng.
Kết nối với các đường mòn hiện tại ở khu vực đông đúc gần đê, mở rộng không gian xanh và kết nối cộng đồng, và với các đường mòn giải trí hiện tại ở Hà Nội như quanh Hồ Tây, tạo ra một mạng lưới thông tin liên kết và thú vị.
Kịch bản này một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng của nước trong hệ sinh thái và cảnh quan Bãi Giữa. Việc sử dụng cơ sở hạ tầng như turbine thủy điện và phân phối điện, cùng với hệ thống thủy canh, sẽ cải thiện đời sống và công việc của nông dân và cư dân trên đảo thông qua một cách sống và làm việc bền vững và lành mạnh hơn. Kỹ thuật làm sạch môi trường sinh học, được áp dụng trên các khu vực ô nhiễm của đảo, mang lại nguồn nước sạch hơn cho người dân và đất nông nghiệp. Tất cả những chiến lược này được kết nối thông qua một con đường giáo dục, liên kết với thành phố, đảm bảo một KGCC xanh cho Hà Nội.
4.5 Đô thị học gắn kết – NeedleWork Urbanism (Nhóm 5)
Kịch bản cải thiện kết nối giữa cộng đồng ven sông và thành phố Hà Nội. Kết quả điều tra khảo sát cho thấy rõ kết nối yếu kém ở một số khu vực nhất định, dẫn đến sự loại trừ giữa các cộng đồng khác nhau. Nhóm nghiên cứu tập trung tăng cường các kết nối về mặt vật chất và văn hóa. Điều này đạt được thông qua việc thiết lập mối quan hệ hợp tác giữa các cộng đồng địa phương, bao gồm những người sống ở khu vực thành thị và dân ngụ cư tại Bãi Giữa, với những đề xuất cụ thể:
Cảnh quan đường phố – Landscaped street
Cảnh quan đường phố tạo thêm không gian giải trí cho người dân trong khu vực này. đường phố được cải tạo lại để an toàn và thân thiện hơn, có khu vực dọc hai bên đường dành cho không gian công cộng. Trang bị tiện nghi: Ghế dài, sân chơi, thực vật, mái che… đảm bảo an toàn và cải thiện khả năng tiếp cận KGCC cho người dân.
Hình 4 9. Thiết kế Cảnh quan đường phố – Landscaped street
Nhà lưỡng cư – Amphibious houses
Tạo ra nhà ở giá rẻ có khả năng chịu nước và chịu được thiên tai cho dân cư “làng Phao” trên Bãi Giữa;
Các tuyến đường cảnh quan dẫn đến các cộng đồng nhà ở thông qua việc mở rộng các tuyến đường và lối đi hiện có;
Giải pháp: Nhà nổi trên thùng tái chế và được dẫn hướng bằng các cột trụ giúp nhà có thể nâng lên khi lũ lụt mà không bị dòng nước cuốn đi và có thể nhân rộng ở nhiều địa điểm khác nhau.
Hình 4 10. Ý tưởng thiết kế Chợ nổi/Bến tàu nổi
Chợ nổi/Bến tàu nổi – Stilts/Floatable docks
Bến tàu nổi đưa ra giải pháp cho vấn đề vận chuyển qua sông trong mùa mưa, đảm bảo mọi người có thể đi lại an toàn và đáng tin cậy.
Chợ nổi là một phần cơ sở hạ tầng quan trọng khác có thể giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, bằng cách kết nối trực tiếp hàng hóa với người dân đô thị, chợ nổi có thể giúp hỗ trợ nông dân địa phương và thúc đẩy các hoạt động nông nghiệp bền vững. Chợ nổi có thể đóng vai trò là nơi tụ tập của cộng đồng, cung cấp không gian để mọi người đến với nhau và xây dựng các kết nối xã hội.
Triển lãm du lịch sinh thái – Ecotourism pavilions
Mô hình này hướng tới 3 mục tiêu chính: Giữ nguyên diện tích đất nông nghiệp, bảo tồn các loài chim di cư, cung cấp việc làm và khuyến khích người dân đến ngắm cảnh.
Cải tạo cánh đồng và cây trồng cũ thành không gian công viên xanh. Mọi người đến đây có thể tham gia trải nghiệm nông nghiệp.
Dọc theo tuyến đi bộ là một số gian hàng. Những gian hàng này rất đa chức năng: là điểm nghỉ chân, ăn uống … Nhưng quan trọng hơn, là cung cấp thức ăn, nơi trú ẩn cho hơn 170 loài chim trên khu vực Bãi Giữa sông Hồng.
5. Kết luận
Có thể nhận thấy sự tương tác không gian và xã hội tại khu vực ven sông và bãi Giữa sông Hồng là những nét đặc trưng của đô thị gắn liền với dòng sông như thành phố Hà Nội. Vì vậy, việc “Khôi phục lại kết nối bền vững giữa đô thị và dòng sông, hướng tới nền kinh tế sáng tạo” nhằm mục đích phát triển bền vững có ý nghĩa hết sức thiết thực. Với cách tiếp cận khác nhau cho những vấn đề cụ thể và cách nhìn nhận thực tế, các nhóm nghiên cứu đã đề xuất được các kịch bản sáng tạo cho tương lai phát triển của khu vực bãi Giữa sông Hồng: “Tạo lập kết nối bền vững”, “Nắm bắt dòng chảy”, “Cảnh quan mặt nước”, “Phát triển đồng hành”, “Đô thị học gắn kết”. Cụ thể là:
Về mặt chiến lược phát triển không gian: Các nhóm nghiên cứu đều nêu lên tầm quan trọng của dòng chảy nhỏ phía bờ Tây và đề xuất các giải pháp: Hồi sinh mặt nước qua hệ thống lọc (kịch bản nhóm 1,3 và 4), cải tạo cảnh quan ven bờ sông theo nguyên tắc phục hồi tự nhiên (nhóm 3 và 4), hình thành công viên đất ngập nước (nhóm 3 và 4), liên kết khu vực đô thị đông đúc với thiên nhiên xanh của Bãi Giữa;
Bằng nhiều hình thức khác nhau, các kịch bản tạo ra những phương thức kết nối sáng tạo giữa Bãi Giữa và khu vực đô thị. Từ cây cầu đi bộ Long Biên (nhóm 1), đến những đường đi dạo trên cao (nhóm 2, 3 và 4), đến hệ thống đường mòn kết nối liên thông (nhóm 4), và cảnh quan đường phố sống động (nhóm 5) thu hút sự gắn kết cộng đồng;
Hoạt động nông nghiệp và đời sống của cộng đồng dân cư “xóm Phao” tại Bãi Giữa cần được ưu tiên và là một phần quan trọng trong mô hình du lịch nông nghiệp sinh thái, trải nghiệm xanh trong tương lai (nhóm 1,3,4 và 5);
Toàn thể kịch bản đều không xây dựng công trình hay hệ thống hạ tầng quy mô như các khu công viên trong đô thị, mà cần những hướng tiếp cận bền vững như: Công trình nổi (nhóm 5), cấu kiện lắp ghép (nhóm 1, 2 và 3), vật liệu bền vững (nhóm 4,5);
Một số giải pháp kỹ thuật được đề xuất cụ thể trong các kịch bản, như: Xe đạp lọc nước (nhóm 1), turbine phát điện (nhóm 2 và 4) … Hay tiếp cận với “Các giải pháp dựa vào thiên nhiên” (Nature-Based Solutions – NBS) để quản lý bền vững, phục hồi và sửa chữa hệ thống sinh thái Bãi Giữa, nhằm thích ứng với các thách thức từ thiên tai đồng thời đem lại lợi ích cho con người và tự nhiên, như: Công viên đất ngập nước (nhóm 3 và 4) với hệ thống lọc sinh thái.
WAT UNESCO không chỉ đem đến cho các bạn sinh viên một cách tiếp cận đa chiều và đề xuất ý tưởng sáng tạo cho một khu vực hiện hữu trong thành phố gắn liền với dòng sông, xưởng thiết kế còn giúp các bạn sinh viên khám phá và phân tích bối cảnh lịch sử và văn hóa của Hà Nội bằng cách sử dụng nhiều nguồn và kỹ thuật khác nhau như lập bản đồ, phân tích dữ liệu, phương tiện truyền thông, tài liệu lịch sử, tạp chí học thuật và quan sát trực tiếp địa điểm. Xưởng thiết kế giúp các bạn nắm bắt cách tiếp cận Nghiên cứu – Sáng tạo trong quá trình ghi chép và phát triển các giải pháp thiết kế và kiến thức đổi mới liên quan đến sự chuyển hóa – kết nối giữa đất và nước tại con sông đi qua khu vực trung tâm thành phố Hà Nội. Hợp tác làm việc trong bối cảnh đa văn hóa đã giúp phát triển các chiến lược/can thiệp thiết kế và quy hoạch sáng tạo nhằm đáp ứng trực tiếp các nhu cầu đã được xác định trước đó.
Thực hiện chủ trương, chỉ đạo của Thành ủy, UBND TP Hà Nội về việc lập đề án “Phát triển bãi nổi giữa và ven sông Hồng thành Công viên văn hóa đa chức năng”, Cuộc thi tuyển Ý tưởng Quy hoạch Công viên văn hóa đa chức năng tại Khu vực bãi nổi giữa và bãi ven sông Hồng được tổ chức nhằm tìm kiếm ý tưởng thiết kế sáng tạo độc đáo, khai thác hiệu quả quỹ đất khu vực bãi nổi giữa và bãi bồi ven sông Hồng thuộc địa bàn 4 quận: Hoàn Kiếm, Long Biên, Ba Đình, Tây Hồ thành công viên văn hóa xứng tầm tại khu vực, nhằm khai thác hiệu quả quỹ đất, lợi thế tiềm năng, cải thiện cảnh quan, vệ sinh môi trường, phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng. Đồng thời, hướng tới cụ thể hóa quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng được duyệt và định hướng tổ chức không gian cảnh quan của Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng, tỷ lệ 1/5000 đoạn từ cầu Hồng Hà đến cầu Mễ Sở) đã được UBND TP phê duyệt.
Trân trọng kính mời độc giả quan tâm tham gia: Đăng ký dự thi
Tác giả bài báo là thành viên Ban tổ chức Chương trình WAT UNESCO 2023 (Trường Đại học Xây dựng Hà Nội)
Các nhóm tham gia WAT UNESCO 2023
Nhóm 1: Tạo lập kết nối bền vững – Creating sustainable connectivity
Các thành viên : Cohen My-Linh, Poulin Julie-Anne, Lecomte Fanny (UdeM); Đặng Thanh Thuỷ, Đinh Thế Dũng, Nguyễn Anh Minh, Nguyễn Minh Hiền (HUCE); Trần Xuân Đức (HAU).
Nhóm 2: Nắm bắt dòng chảy – Embracing the flow
Các thành viên: Charles Circe Kerry, Christine Nguyen, Isabel Painson – Ehler (UdeM); Trần Hữu Trí, Phạm Lương Thịnh (HUCE); Nguyễn Nhật Huy, Lê Thanh Thủy, Nguyễn Thị Nhung (HAU).
Nhóm 3: Phong cảnh nước – Waterscape
Các thành viên: Angelo Pesce, Victorian Thibault-Malo (UDeM); Đinh Văn Phú, Bùi Dương Hùng, Lê Thùy Linh, Trịnh Gia Phú (HAU); Hoàng Quốc Bảo, Tran Thi Ngoc Ha, Phạm Việt Bách (HUCE).
Nhóm 4: Phát triển đồng hành – Growing together
Các thành viên: Leila Gillespie-Cloutier, Maïté Ligot, Alexandrea-Ioana Vasile (UdeM); Vũ Chúc Linh, Lê Phương Nguyên, Nguyễn Phú Ngọc Nam, Phạm Tuấn Anh (HAU).
Nhóm 5: Đô thị học gắn kết – NeedleWork Urbanism
Các thành viên: Marianne Roy, Benoit Madore, Ithia Vincent (UdeM); Nguyễn Văn An, Lương Trần Hưng, Nguyễn Thị Mỹ Hạnh, Nguyễn Thu Trang, Phạm Thị Khánh Vy (HUCE).
Tài liệu tham khảo
Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng, tỷ lệ 1/5000, phê duyệt tại QĐ 1045/QĐ-UBND ngày 25/3/3022;
Văn bản 4316/ UBND-ĐT ngày 02/12/2021 của UBND TP Hà Nội về việc Đề án phát triển khu vực bãi giữa, bãi bồi ven sông Hồng, quận Hoàn Kiếm;
Văn bản số 3327/SNN-CCPCTT của Sở nông nghiệp và PTNT về việc đề án phát triển khu vực bãi giữa, bãi bồi ven sông Hồng trên địa bàn quận Hoàn Kiếm;
Văn bản số 1217/QHKT-NĐ-HTKT-BSH ngày 24/3/2023 của Sở Quy hoạch – Kiến trúc Hà Nội về việc “Lập đề án phát triển bãi nổi giữa và ven sông Hồng thành Công viên văn hoá đa chức năng theo đề xuất của UBND 4 quận”;
Vừa qua, Di tích chùa Cầu sau 1,5 năm trùng tu đã nhận được sự quan tâm lớn của cộng đồng. Trong đó, nhiều người cho rằng việc trùng tu, đặc biệt màu sơn, đã khiến chùa Cầu “bớt cổ kính”, di tích trở nên lạ lẫm so với trước đây. Tuy nhiên, cũng có nhiều người khen công trình sau trùng tu vẫn giữ được nguyên bản gốc, riêng về “sự cổ kính” thì theo thời gian sẽ lại có màu rêu phong. Tại bài viết này, Tạp chí Kiến trúc xin chia sẻ tới bạn đọc một số ý kiến của các chuyên gia và chính quyền địa phương xung quanh vấn đề này, trân trọng giới thiệu tới bạn đọc.
Chùa Cầu trước và sau trùng tu (Nguồn ảnh: Người Lao Động)
Theo Họa sĩ Nguyễn Thượng Hỷ, Nguyên trưởng phòng nghiệp vụ Trung tâm Quản lý di tích danh thắng Quảng Nam, chia sẻ với Tạp chí Kiến trúc: “Chùa Cầu là kiến trúc tiêu biểu mang cả ba công năng: đi lại; không gian sinh hoạt cộng đồng và tín ngưỡng. Đây là điểm đặc biệt mà các cầu khác không có. Việc tu bổ được kỳ vọng đáp ứng được 3 chức năng để tiệm cận với bản gốc, trả lại không gian thư giãn, tái lập sự thú vị của văn hóa Việt với quốc tế. Nay việc nâng cầu mà code chỉ chênh lệch quá nhỏ như một cái gờ chỉ 8 đến 10 cm, xem như là một cái lề đường sẽ làm mất đi nét duyên dáng, cả sự an toàn lẫn nghiêm trang của từng công trình riêng như nơi nghỉ chân, nơi thờ cúng. Thiết nghĩ, việc trả lại không gian thư giãn này sẽ tái lập sự thú vị của văn hóa Việt với quốc tế. Chúng ta có thể hình dung các cô gái trong tà áo dài, bộ Kimono trang nhã, dạo bước trên các đôi gót, chân trần trong nội thất, bên ngoại thất chùa Cầu – kiến trúc đã từng được gọi là cầu Nhật Bản.”
Ông cho biết, việc tu bổ đang trong giai đoạn khó khăn…, từ việc nghiên cứu các dấu vết mộng( loại mộng đuôi cá của người Việt). Để tránh sự bị SỐC từ màu sơn tường hiện đại (sơn có màu sáng hơn) trong khi truyền thống từ vôi với nguyên liệu vỏ sò với keo da trâu thì sẫm hơn, cần làm thí nghiệm trước khi sơn, xem có thể kết hợp với loại keo hóa học hiện đại không? Bên cạnh đó, việc tái định vị các con giống trang trí bờ nóc, bờ chái cần có kết cấu vững chãi, màu sơn phục hồi cũng cần chọn lọc kỹ cả màu sắc. Ông mong với ý kiến của mình sẽ giúp các đồng nghiệp, các nhà bảo tồn và tu bổ thành công trong việc phục hồi và gìn giữ vẻ đẹp truyền thống Chùa Cầu Hội An.
Mái ngói di tích Chùa Cầu sau trùng tu (Nguồn ảnh: Người Lao Động)
Trùng tu trả lại cho Hội An một Chùa Cầu vững chãi hơn, kiên cố hơn
Theo TS Trần Đức Anh Sơn – người từng công tác trong ngành bảo tồn bảo tàng ở Huế trong 17 năm, từng tu nghiệp trong lĩnh vực khảo cổ học, bảo tồn di tích và quản lý di sản văn hóa ở Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức và Pháp và vài lần đến hiện trường tu bổ Chùa Cầu để tham quan, xem xét, chia sẻ với Báo Người Lao động cho rằng, đội ngũ trùng tu Chùa Cầu đã thực hiện bài bản, khoa học, nghiêm túc. Kết quả trùng tu là tốt đẹp, trả lại cho Hội An một Chùa Cầu đúng với diện mạo, hình hài bản thể nhưng vững chãi hơn, kiên cố hơn.
Ông Trần Đức Anh Sơn đánh giá cao phương án “trùng tu hạ giải” mà dự án trùng tu Chùa Cầu đã chọn. Bởi lẽ, sau hơn 400 năm tồn tại trong điều kiện thời tiết khí hậu khắc nghiệt ở miền Trung: nắng gắt, mưa dầm, lũ lụt đe dọa hàng năm, Chùa Cầu đã xuống cấp và hư hỏng nặng: phần móng bị lún, nghiêng; nhiều kết cấu bằng gỗ bị mối mọt, mục ruỗng; hệ thống tường bao bằng gạch bị bong tróc… Tổng thể Chùa Cầu bị biến dạng phần nào; liên kết kiến trúc bị yếu đi, khiến công trình có thể sụp đổ, nhất là khi có mưa bão tấn công.
Vì thế, lựa chọn phương án “trùng tu hạ giải” nhằm xử lý triệt để phần móng: cân chỉnh, gia cố, gia cường để tăng độ chịu lực; tháo dỡ phần cấu kiện gỗ để thay thế các bộ phận bị mục nát; thay thế ngói lợp bị vỡ, gia cố tường bao bằng gạch ở hai đầu cầu; thay thế những bộ phận bằng gỗ đã hư hại ở mặt cầu và lan can cầu… là cần thiết.
TS Trần Đức Anh Sơn cho rằng các hình ảnh chụp tổng thể Chùa Cầu và chụp chi tiết các kết cấu gỗ bên trong di tích, mà báo chí và mạng xã hội đăng tải trong hai ngày qua, cho thấy đội ngũ trùng tu Chùa Cầu đã làm đúng, làm tốt, đảm bảo nguyên tắc bảo tồn và “tính chân xác” của di tích Chùa Cầu, không có gì đáng phải phê phán.
“Những màu sắc có vẻ mới của Chùa Cầu sau khi trùng tu sẽ “trầm lại” chỉ sau vài mùa mưa nắng. Điều quan trọng là những giá trị cốt lõi của Chùa Cầu về lịch sử (historic values), văn hóa (cultural values), nghệ thuật (art values) cùng các giá trị tình cảm (emotional values) và giá trị sử dụng lâu dài (future usage values) vẫn tồn tại với cộng đồng, quốc gia và nhân loại, không mất đi đâu cả” – TS Trần Đức Anh Sơn đánh giá.
Việc trùng tu Chùa Cầu được thực hiện hết sức kỹ lưỡng, bài bản (Nguồn ảnh: Người Lao Động)
Hội An đã giữ lại cho Chùa Cầu tất cả những cấu kiện, chi tiết còn sử dụng được; chỉ thay thế những chi tiết bị hư hỏng, mục nát mà thôi
KTS Tôn Thất Liêm – một chuyên gia kiến trúc đô thị với 40 năm hành nghề, từng tu nghiệp tại Thụy Điển và Nhật Bản chia sẻ với báo Người Lao Động: “Chùa Cầu đã được xây dựng từ thế kỷ XVII, đến nay đã hơn 400 năm, hư hỏng rất nặng. Việc trùng tu, sửa chữa lớn để giữ di sản tồn tại không bị sụp đổ là việc cần phải làm. Hội An chọn phương án “trùng tu hạ giải” là hoàn toàn chính xác và phù hợp. Trong thực tế, Hội An đã giữ lại cho Chùa Cầu tất cả những cấu kiện, chi tiết còn sử dụng được; chỉ thay thế những chi tiết bị hư hỏng, mục nát mà thôi. Cá nhân tôi đánh giá cao giải pháp kỹ thuật này.”
Thứ hai, thời điểm xây dựng bản gốc (thế kỷ XVII) và trùng tu cách nhau hơn 400 năm, nguồn vật liệu xây dựng hoàn toàn khác nhau, có những vật liệu 400 năm trước bây giờ không thể tìm ra vật liệu thay thế giống nguyên bản 100% được. Do vậy, hướng trùng tu bám gần đúng nhất với nguyên bản trong điều kiện có thể nỗ lực làm được là việc mà Hội An đã làm tốt, chúng ta cần ghi nhận.
Thứ ba, công trình vừa làm xong ở thời điểm tháng 7-2024, các mạch vữa, sơn vôi, mái ngói và họa tiết còn mới. Tất cả cần phải trải qua sự phong hóa theo thời gian bởi sự khắc nghiệt của thời tiết (nắng, mưa, gió bão..) thì công trình mới có được sự “rêu phong”, “cũ kỹ” cần thiết. “Sẽ rất hoang tưởng nếu đòi hỏi công trình mới trùng tu phải đạt độ cổ kính rêu phong như di tích 400 năm tuổi” – KTS Tôn Thất Liêm nhấn mạnh.
Thứ tư, KTS Tôn Thất Liêm cho rằng điểm mấu chốt thành công của việc trùng tu Chùa Cầu là giữ đúng vị trí hiện trạng – giữ đúng nguyên bản kiến trúc – giữ đúng nguyên bản kết cấu chịu lực. Như vậy, việc trùng tu Chùa Cầu đã “giữ đúng được giá trị cốt lõi” về mặt di sản kiến trúc – văn hóa – lịch sử của công trình.
“Hãy vui mừng cho Hội An, cho miền Trung, cho Việt Nam vì đã có thêm một công trình di sản kiến trúc văn hóa lịch sử được trùng tu thật sự có chất lượng, sẽ bền vững tồn tại trong tương lai. Rồi từ từ, cát bụi thời gian sẽ tự đem đến nét cổ kính rêu phong cho Chùa Cầu” – KTS Tôn Thất Liêm đúc kết.
Công trình lúc đang tháo hạ toàn bộ mái. (Ảnh: KTS Sơn Đặng)
Ảnh: KTS Sơn Đặng
Hiếm có di tích nào trùng tu như Chùa Cầu
Ông Nguyễn Văn Sơn – Chủ tịch UBND TP Hội An, tỉnh Quảng Nam đã có những chia sẻ xung quanh ý kiến trái chiều của dư luận về diện mạo Chùa Cầu sau tu bổ với báo Người Lao Động. Theo ông, Chùa Cầu có lịch sử đã hơn 400 năm, là di tích quốc gia đặc biệt, là biểu tượng của giao lưu văn hóa Hội An – Nhật Bản. Trải qua các đợt trùng tu, công trình này ngày một xuống cấp, đứng trước nguy cơ sụp đổ, sụt lún móng, tường nứt, cấu kiện gỗ hư hỏng. Trong khi đó, mỗi ngày di tích này phải gánh hơn 10.000 lượt du khách qua lại nên việc trùng tu là điều không thể tránh khỏi.
Để chuẩn bị cho việc trùng tu thì TP Hội An đã làm rất kỹ, qua 4-5 năm tổ chức rất nhiều hội thảo khoa học trong nước, quốc tế, hồ sơ chuẩn bị rất kỹ, tham vấn rất nhiều nhà khoa học, kể cả các chuyên gia Nhật Bản.
Theo ông Sơn, trong quá trình trùng tu đã đảm bảo đầy đủ các nguyên tắc. Thứ nhất là công khai minh bạch. Hiếm có di tích nào trong quá trình trùng tu không che kín mà vẫn tổ chức công khai hạ giải cho du khách và các nhà chuyên môn tham quan, đánh giá.
Việc trùng tu đã tuân thủ đảm bảo giữ tối đa yếu tố gốc, tất cả những viên ngói có thể giữ lại được, tất cả những cấu kiện gỗ còn có thể dùng được dù có một đoạn thôi cũng đều được giữ lại, đánh dấu cấu kiện, bố trí trở lại hết. Vì vậy, công trình đảm bảo các yếu tố gốc được giữ lại tối đa có thể.
Một vấn đề nữa, sau khi trùng tu yếu tố vững bền của di tích được đảm bảo. Có thể khẳng định sau đợt trùng tu lần này chắc chắn di tích sẽ tồn tại rất lâu.
Còn về màu sắc cũng được thực hiện theo đúng hồ sơ nghiên cứu. Tất nhiên, mới sơn thì màu có phần tươi mới nhưng theo thời gian thì nó sẽ trở lại bình thường. “Một công trình đại trùng tu mà yêu cầu giữ y cổ kính như trước đây là điều không thể” – ông Sơn nhìn nhận. Tuy nhiên, Chủ tịch UBND TP Hội An cũng cho rằng màu trắng trên phần thân Chùa Cầu có phần nổi bật, TP đang giao cho Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An nghiên cứu, quét lại màu xám hơn để công trình bớt cảm giác mới hơn.
Bảo tồn nguyên vẹn các giá trị kiến trúc, nghệ thuật
Theo Ông Phạm Phú Ngọc, Giám đốc Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An (TP.Hội An, Quảng Nam), chia sẻ với báo Thanh Niên, cho biết sau khi nhận sự chỉ đạo của UBND TP.Hội An, đơn vị đang cho xử lý lại một số chi tiết nhỏ ở đà gỗ và dầm trắng dưới lan can chùa Cầu. Theo ông Ngọc, quá trình trùng tu chùa Cầu, mọi hoạt động can thiệp đều được tính toán trên cơ sở tôn trọng lịch sử, đảm bảo tính khoa học và khách quan. Ngoài bảo tồn giá trị, còn phải duy trì chức năng của di tích.
Việc trùng tu luôn đảm bảo giữ lại tối đa các dấu tích vật chất hiện hữu, xác thực hàm chứa các giá trị lịch sử văn hóa của di tích chùa Cầu. Qua đó, bảo tồn nguyên vẹn các giá trị kiến trúc, nghệ thuật đã tạo nên hình ảnh biểu tượng của Hội An. Hoạt động trùng tu được thực hiện với cách tiếp cận khoa học trong tính toán các giải pháp can thiệp, dựa trên cơ sở nghiên cứu đầy đủ, xác thực và các đánh giá khách quan, toàn diện về di tích.
Ngoài ra, việc trùng tu di tích chùa Cầu được xem xét trong tổng thể, không tách rời việc tu bổ các thành phần kiến trúc của di tích với tôn tạo cảnh quan khu vực xung quanh. “Nguyên tắc trùng tu chùa Cầu là bảo tồn tối đa các yếu tố nguyên gốc cấu thành di tích. Tôn trọng và giữ lại cho được sự hòa nhập của các thành phần kiến trúc thay thế và bổ sung qua các thời kỳ; tôn trọng thực thể khách quan và tuổi tác, niên đại, màu thời gian của công trình. Đồng thời, hạn chế tối đa sự can thiệp không cần thiết, tránh làm thay đổi những đặc điểm cơ bản tạo nên các giá trị của di tích…”, ông Ngọc khẳng định.
Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An sẽ xử lý lại màu của di tích Chùa Cầu.
Dự án tu bổ di tích Chùa Cầu có tổng mức đầu tư hơn 20,2 tỷ đồng, trong đó ngân sách tỉnh Quảng Nam hỗ trợ 50%, ngân sách TP Hội An bố trí 50%. Dự án do UBND TP Hội An làm chủ đầu tư, Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An thực hiện, Trung tâm Tư vấn bảo tồn di tích – Viện Bảo tồn di tích là đơn vị tư vấn.
Việc tu bổ Chùa Cầu tập trung vào 3 nội dung chính: Tôn tạo cảnh quan chung, hạ tầng kỹ thuật; xây dựng các công trình phụ trợ phục vụ tu bổ di tích; số hóa di tích phục vụ công tác tu bổ bằng công nghệ 3D, hội thảo, tọa đàm.
Dự án này được khởi công ngày 28/12/2022, trong quá trình tu bổ được tiếp tục tham vấn kỹ lưỡng ý kiến của các chuyên gia về một số hạng mục quan trọng; đồng thời được UBND tỉnh gia hạn thời gian thi công tu bổ công trình bởi tính chất quan trọng của di tích này khi Chùa Cầu được xem là biểu tượng của đô thị cổ Hội An.
Vừa qua, hai Đại diện Việt Nam đã tranh tài cùng các thí sinh quốc tế tại Chennai, Ấn Độ và giành được 2 giải thưởng quan trọng của Vòng Chung kết Quốc tế Giải thưởng Thiết kế AYDA 2023/24 tổ chức bởi Nippon Paint: Thiết kế Bền vững và Thiết kế được yêu thích bởi Ban Giám khảo.
Vòng Chung kết Quốc tế Giải thưởng Thiết kế AYDA 2023/24, được tổ chức từ ngày 3 – 5/7 tại Chennai, Ấn Độ là sự kiện tầm cỡ, quy tụ những đại diện chiến thắng Vòng Quốc gia đến từ 17 quốc gia và khu vực để cùng giao lưu, tranh tài cho danh hiệu Nhà thiết kế AYDA của Năm. Giải thưởng Nhà Thiết kế của Năm đã thuộc về hai thí sinh đến từ Malaysia và Indonesia ở mảng Kiến trúc và mảng Nội thất với phần thưởng danh giá là học bổng toàn phần trị giá 10.000USD cho khóa học tháng 6 năm 2025 của chương trình Khám phá Thiết kế (Design Discovery) kéo dài 3 tuần tại Trường Thiết kế Sau đại học của Đại học Harvard (Harvard University’s Graduate School of Design, Hoa Kỳ).
Bên cạnh đó, Giải thưởng Thiết kế AYDA 2023/24 còn vinh danh thí sinh đạt Giải Thiết kế Bền vững là bạn Danh Minh An và thí sinh đạt Giải thưởng do Ban giám khảo bình chọn là Trương Thanh Quí, cả hai đều đến từ Đại học Kiến trúc TP Hồ Chí Minh. Bài dự thi chiến thắng của hai bạn không chỉ phù hợp với chủ đề HỘI TỤ của năm 2023/24: THIẾT KẾ MANG TÍNH CHỦ ĐÍCH mà còn thu hút sự quan tâm của khán giả và đánh giá cao của các thí sinh dự thi khác. Chủ đề của năm nay là chất xúc tác để các nhà thiết kế trẻ khám phá và ủng hộ các giải pháp có ý nghĩa và bền vững.
Đạt Giải Thiết kế Bền vững với dự án The Doors, một thế giới chứa đựng vô vàn những thế giới bên trong, đa dạng các không gian lớn nhỏ được kết nối liên tục, phong phú về góc nhìn, hướng tiếp cận và đặc điểm, Minh An cho biết: “Em rất vui khi tác phẩm “The Doors” của em được chọn là tác phẩm chiến thắng Giải thưởng Thiết kế Bền vững vì bố cục kiến trúc của ngôi trường mà em dự định xây dựng lấy cảm hứng từ các thiết kế làng quê truyền thống, sử dụng vật liệu địa phương và xử lý được những lo ngại về khí hậu tại Châu Phi.”
Sinh viên Minh An cùng với dự án The Doors dành chiến thắng Giải thưởng Thiết kế Bền vững
Đại diện thứ hai của Việt Nam đạt giải tại Vòng Chung kết Quốc tế Giải thưởng Thiết kế AYDA 2023/24, Thanh Quí cho biết thêm: “Em xin cảm ơn Ban Giám khảo đã lựa chọn thiết kế “21C Museum Hotels” của em cho Giải bình chọn bởi Ban Giám khảo. Trong thiết kế này, em đã ứng dụng AI để xóa bỏ rào cản ngôn ngữ, từ đó thúc đẩy sự hiểu biết và đồng cảm về văn hóa. Cảm ơn Nippon Paint và AYDA vì đã cho em và các bạn sinh viên khác cơ hội để khám phá và sáng tạo. Đây sẽ là một trải nghiệm em không thể quên”.
Sinh viên Thanh Quí cùng với dự án 21C Museum Hotels dành chiến thắng Giải Giải bình chọn bởi Ban Giám khảo
Bà Nguyễn Ngọc Mai, Giám đốc Thương hiệu & Truyền thông Nippon Paint Việt Nam, chia sẻ: “Giải thưởng Thiết kế AYDA không chỉ là một cuộc thi – nó còn là nền tảng để nuôi dưỡng và ươm mầm những tài năng thiết kế trẻ thông qua sự dẫn dắt của Ban Giám khảo, cũng như mang đến cho họ trải nghiệm kết nối với các sinh viên Kiến trúc, Nội thất đến từ nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn thế giới. Thay mặt cho Ban tổ chức Giải thưởng AYDA tại Việt Nam, chúng tôi xin chia sẻ niềm tự hào về hai đại diện Việt Nam tại Vòng Quốc tế AYDA 2023/24 này. Sự nhiệt huyết của các bạn không chỉ thể hiện tài năng mà còn cho thấy niềm đam mê thiết kế sâu sắc, giúp Việt Nam đặt thêm một dấu ấn trong ngành thiết kế Kiến trúc, Nội thất quốc tế.”
Thí sinh Trương Thanh Quí thuyết trình dự án 21C Museum Hotels một cách đầy tâm huyết
Sắp tới, Giải thưởng Thiết kế AYDA 2024/25 sẽ tiếp tục được Nippon Paint phát động với chủ đề HỘI TỤ: Ý TƯỞNG TOÀN CẦU – BỐI CẢNH ĐỊA PHƯƠNG, kêu gọi các thiết kế sáng tạo để giải quyết các thách thức toàn cầu về xã hội, phát triển đô thị và môi trường. Tất cả các chủ đề liên kết với nhau này đều nhấn mạnh vai trò then chốt của thiết kế trong việc định hình một tương lai bền vững và kiên cường. Bằng cách tích hợp các cân nhắc về xã hội, đô thị và môi trường, Giải thưởng Thiết kế AYDA mong muốn nuôi dưỡng các nhà thiết kế có thể tạo ra những không gian thúc đẩy sự gắn kết cộng đồng, tăng trưởng xã hội và hài hòa môi trường.
Giải thưởng Thiết kế AYDA 2024/25 sẽ tiếp tục được Nippon Paint phát động với chủ đề HỘI TỤ: Ý TƯỞNG TOÀN CẦU – BỐI CẢNH ĐỊA PHƯƠNG
Các bạn sinh viên Kiến trúc, Nội thất có thể nắm bắt cơ hội này để thể hiện sự khéo léo và niềm đam mê của bạn bằng cách gửi các thiết kế sáng tạo, tham gia Giải thưởng AYDA 2024/25 để góp phần định hình lại tương lai qua thiết kế.
Giới thiệu về Giải thưởng AYDA
Giải thưởng Thiết kế AYDA, trước đây gọi là Giải thưởng Nhà thiết kế trẻ Châu Á, do Nippon Paint khởi xướng vào năm 2008, nhằm mục đích bồi dưỡng thế hệ tài năng Thiết kế Kiến trúc và Nội thất tiếp theo trên toàn cầu. Với hơn 59.000 bài dự thi từ 1.200 trường đại học trên 20 quốc gia và khu vực, đây là giải thưởng thiết kế hàng đầu dành cho sinh viên Kiến trúc và Nội thất. AYDA tạo điều kiện cho việc học tập chéo, kết nối mạng và cố vấn giữa sinh viên và các nhà lãnh đạo trong ngành.
Ngày 26/7/2024, Saint-Gobain Việt Nam tham gia BCI Equinox HCMC 2024 và mang đến giải pháp mới giúp tiết kiệm, sử dụng hiệu quả năng lượng trong công trình cũng như tái cam kết đồng hành cùng ngành xây dựng chuyển đổi xanh, hướng tới mục tiêu quốc gia đạt Net Zero vào 2050.
Đại diện Saint-Gobain, Bà Nguyễn Thị Từ Tâm – Trưởng bộ phận Bán hàng Dự án khu vực miền Nam nhận kỉ niệm chương tại sự kiện BCI Equinox 2024
Thực tế, ngành xây dựng Việt Nam cũng như các nước trên thế giới đang đối mặt với nhiều thách thức toàn cầu, bao gồm: Cạn kiệt năng lượng hóa thạch, biến đổi khí hậu và gia tăng ô nhiễm môi trường. Để tiếp tục phát triển và hướng tới NET Zero vào 2050, phát triển công trình xanh theo hướng cân bằng năng lượng và tái chế được coi là một trong những giải pháp hiệu quả nhất. Đây cũng là chủ đề trọng tâm được các chuyên gia đầu ngành thảo luận tại BCI Equinox HCMC 2024.
Theo giới chuyên gia, mặc dù đứng trước nhiều thách thức, ngành xây dựng Việt Nam đang có thuận lợi to lớn về mặt chính sách. Kế hoạch hành động của ngành Xây dựng nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu giai đoạn 2022 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã nêu rõ, Chính phủ khuyến khích và thúc đẩy sản xuất vật liệu xây dựng xanh, phát thải carbon thấp và vật liệu tái chế từ phế thải xây dựng, công nghiệp. Mục tiêu đến năm 2030, vận hành chung cư giảm tối thiểu 25% lượng phát thải khí nhà kính, 100% công trình xây mới và sửa chữa tuân thủ Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về Công trình xây dựng sử dụng năng lượng hiệu quả, 25% các vật liệu xây dựng chủ yếu sản xuất trong nước được chứng nhận sản phẩm xanh…
Gian hàng Saint-Gobain Việt Nam thu hút nhiều khách tham quan tại sự kiện BCI Equinox 2024
Đồng hành cùng Chính phủ trên con đường xanh hóa ngành xây dựng, Saint-Gobain Việt Nam đã mang đến nhiều sản phẩm, công nghệ mới và giải pháp bền vững. Tại BCI Equinox HCMC 2024, doanh nghiệp giới thiệu giải pháp cách nhiệt ISOVER® giúp tiết kiệm chi phí, bảo tồn năng lượng và giảm lượng khí thải carbon cho công trình.
Đại diện Saint-Gobain cũng chia sẻ, giới thiệu các giải pháp vật liệu giúp giảm phát thải CO2, thân thiện môi trường nổi bật khác, gồm: hệ tường nhẹ Light-weight (vách thạch cao) giúp giảm 79% lượng khí CO2 so với hệ tường gạch vữa xi măng cát truyền thống; kính được sản xuất dựa trên nguyên liệu từ hydro giúp giảm 70% lượng khí CO2 trực tiếp thải ra môi trường; vữa tô nội thất chuyên dụng Vĩnh Tường-gyproc giúp giảm 75% lượng khí thải CO2 so với vữa tô gốc xi măng,…
Phát biểu tại BCI Equinox HCMC 2024, ông Nguyễn Trường Hải, Tổng Giám đốc Saint-Gobain Việt Nam nhấn mạnh, với vị thế là nhà cung cấp các giải pháp vật liệu xây dựng nhẹ và bền vững hàng đầu, Saint-Gobain là đối tác chiến lược trong việc giảm lượng khí thải trong phạm vi SCOPE 3 (phát thải gián tiếp từ chuỗi cung ứng) cho công trình dự án xây dựng.
Tại sự kiện BCI Equinox 2024 nhiều chuyên gia được giới thiệu về các giải pháp vật liệu bền vững của Saint-Gobain Việt Nam
Ngoài phát triển hệ sinh thái các sản phẩm xanh giúp cân bằng năng lượng cho công trình, Saint-Gobain còn chú trọng vào sản xuất và vận hành xanh. Ở quy trình sản xuất, Saint-Gobain tuân thủ các mục tiêu chung về bền vững của tập đoàn toàn cầu, như cam kết trung hòa carbon vào năm 2050, giảm 50% lượng nước sạch tiêu thụ vào năm 2030. Doanh nghiệp sử dụng năng lượng tái tạo, lò hơi sinh khối, tiết kiệm điện, tái sử dụng toàn bộ nước thải công nghiệp từ các nhà máy sản xuất thạch cao…
Saint-Gobain Việt Nam hoàn thành mục tiêu cắt giảm lượng CO2 tại các nhà máy ở Việt Nam với gần 7.700 tấn CO2 được giảm tính đến hết năm 2023, và đặt mục tiêu tăng hơn 80% lượng CO2 dự kiến cắt giảm trong năm 2024 so với năm trước.
Ngày 22/07/2024, SCG đã được vinh danh Top 1% Đánh giá Doanh nghiệp Bền vững Toàn cầu của S&P (Top 1% S&P Global Corporate Sustainability Assessment) trong Niên giám Bền vững năm 2024 (Sustainability Yearbook) bởi S&P Global Inc. DJSI. Giải thưởng này là minh chứng cho việc thực hiện cam kết ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị minh bạch) của SCG để đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2050 và kiến tạo tương lai xanh, bền vững tại khu vực ASEAN, bao gồm Việt Nam.
Doanh nghiệp Bền vững Toàn cầu (Corporate Sustainability Assessment – CSA) là một đánh giá hàng năm xoay quanh các hoạt động bền vững của doanh nghiệp. Các công ty được đánh giá trên thang điểm 100 dựa trên các tiêu chí kinh tế, môi trường và xã hội cụ thể của từng ngành.
SCG đã được vinh danh Top 1% Đánh giá Doanh nghiệp Bền vững Toàn cầu S&P trong Niên giám Bền vững năm 2024 bởi S&P Global Inc.
Nhân dịp 20 năm kỷ niệm Niên giám Bền vững, SCG tiếp tục củng cố vị trí Top 1% nhờ những hoạt động bền vững nổi bật. Cụ thể, SCG đạt điểm cao cho chính sách môi trường, chiến lược khí hậu, và sáng kiến phát triển nguồn nhân lực. Ngoài ra, SCGP (SCG Packaging) – công ty thành viên ngành Bao bì của SCG, cũng được xếp hạng top 1% Đánh giá Doanh nghiệp Bền vững Toàn cầu S&P trong lĩnh vực Bao bì & Hộp đựng trên tổng số 51 công ty toàn cầu.
Giải thưởng này là minh chứng cho cam kết ESG của SCG để đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2050 và kiến tạo tương lai xanh, bền vững cho khu vực ASEAN, bao gồm Việt Nam.
Tiến sĩ Chana Poomee, Phó Chủ tịch kiêm Giám đốc Phát triển bền vững của SCG, chia sẻ, “SCG rất vinh dự và tự hào khi nhận được giải thưởng này. Điều này cho thấy cam kết vững chắc của SCG trong 20 năm qua, được công nhận rộng rãi với tư cách là đơn vị lãnh đạo phát triển bền vững toàn cầu. Giải thưởng cũng đánh dấu sự thành công của SCG trong việc triển khai các sáng kiến bền vững toàn diện bao gồm các khía cạnh ESG. Kết quả đã được minh chứng trong bảng xếp hạng CSA của S&P Global, đánh giá 9.400 công ty hoạt động trong 62 ngành nghề trên khắp thế giới. SCG đã không ngừng nắm bắt cơ hội và thách thức, thích nghi và phát triển để duy trì khả năng phục hồi và sẵn sàng vượt qua khủng hoảng.”
Ông Kulachet Dharachandra, Giám đốc Quốc gia của SCG, Việt Nam, chia sẻ, “Chúng tôi đánh giá hiệu quả hoạt động của mình không chỉ trên kết quả kinh doanh, mà còn dựa trên các lợi ích cho xã hội, môi trường bởi vì chúng tôi tin rằng cả hai đều quan trọng đối với hoạt động kinh doanh bền vững trong dài hạn”.
Với hơn 30 năm hoạt động tại Việt Nam, SCG và các công ty thành viên đã triển khai nhiều hoạt động ESG từ sáng kiến carbon thấp đến sản xuất xanh nhằm chống biến đổi khí hậu và đạt mục tiêu Net Zero. Gần đây, dòng sản phẩm SCG Low Carbon Super xi măng thân thiện với môi trường đã chính thức ra mắt tại thị trường Việt Nam. Trong khi đó, SCGP đã thành công phát triển các giải pháp bao bì bền vững giúp giảm thiểu chất thải và có thể tái chế hoàn toàn.
Là doanh nghiệp tiên phong trong ESG, SCG cũng thúc đẩy hợp tác nhằm đẩy nhanh quá trình chuyển đổi của Việt Nam hướng tới một tương lai bền vững. Trong vài năm qua, tập đoàn đã phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) để tổ chức Diễn đàn Kinh tế Tuần hoàn Việt Nam, quy tụ tất cả các đơn vị liên quan để thảo luận về lộ trình hướng tới nền kinh tế tuần hoàn. Tại diễn đàn, SCG đã chia sẻ hiểu biết về các nguyên tắc ESG cũng như cách triển khai các hoạt động ESG xuyên suốt trên toàn tập đoàn.
Ngoài ra, SCG luôn nỗ lực nâng cao chất lượng cuộc sống và thúc đẩy phát triển bền vững, khẳng định cam kết vững chắc với chiến lược ESG 4 Plus. Tập đoàn đã đưa ra nhiều sáng kiến về môi trường và xã hội nhằm đạt những mục tiêu chung. Một trong những sáng kiến nổi bật là chương trình trọng điểm thường niên – Học bổng SCG Sharing the Dream, đã được tập đoàn tổ chức trong suốt 17 năm qua, không chỉ hỗ trợ về mặt tài chính mà hơn 5.500 sinh viên Việt Nam có cơ hội tham gia vào nhiều hoạt động ý nghĩa, từ tham quan nhà máy đến hội thảo, hoạt động ngoại khóa và ESG Camp để hiểu rõ hơn về thực hành ESG trong thực tiễn.
Học bổng SCG Sharing the Dream là một phần trong những nỗ lực bền bỉ của SCG, đóng góp vào mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam.
Nhờ theo đuổi mục tiêu phát triển bền vững và các sáng kiến ESG trong nhiều thập kỷ, SCG đã và đang có những bước tiến hướng đến nền kinh tế không phát thải. Điều này lý giải vì sao SCG được xếp hạng số một trong Niên giám Bền vững của S&P Global trong 10 năm và liên tục nằm trong top 3 ngành Vật liệu Xây dựng trong 14 năm kể từ năm 2004. Ngoài ra, SCG còn được công nhận là nhà lãnh đạo phát triển bền vững toàn cầu với hai chỉ số dẫn đầu: Xếp hạng Rủi ro ESG hạng nhất trong các công ty thuộc hạng mục tập đoàn công nghiệp bởi Morningstar Sustainalytics và Xếp hạng MSCI ESG hạng AA trong ngành vật liệu xây dựng bởi Morgan Stanley Capital International (MSCI).
Loading...
Reload document
Open in new tab
