Genova không giống Roma, Firenze hay Venezia – Đó không phải TP người ta khao khát, ngưỡng mộ, trầm trồ. Ở đây không có hàng dài du khách, thậm chí có thể không tồn tại danh sách check-in gồm những điểm bắt buộc phải đến, những việc nhất định phải làm, những nhân vật nhất định phải gặp. Người ta chỉ có thể thưởng thức Genova bằng trải nghiệm riêng của mình, khám phá nó bằng đôi mắt riêng của bản thân. Và đáp lại, Genova là nơi không giống bất kì đâu khác.
Không khí phóng khoáng của một hải cảng và sự xưa cũ của một TP lâu đời là ấn tượng bao trùm về Genova. Hướng về phía biển, những ngôi nhà nhiều màu trập trùng cao thấp, những con đường quanh co lên xuống, những lối đi tắt dẫn người ta vào một mê cung trầm mặc, đắm chìm trong cảm giác lãng mạn đầy hoài niệm. Ở Genova và các nơi khác ở Ý, từ “caruggi” thường được dùng để chỉ những con hẻm nhỏ hẹp đặc trưng của các TP Ý thời Trung cổ. Nếu ở Sevilla hay Córdoba, những con đường rộng thưa thoáng được che nắng bởi những tấm canopy bằng vải bạt trắng mang đến cảm giác của một du thuyền khổng lồ thì ở Genova, những con hẻm cũ nâu tối màu được che nắng bởi những chiếc dù sặc sỡ lơ lửng có tác dụng trang trí nhiều hơn là tạo ra bóng râm. Việc người ta sơn những màu sắc hồng cam sặc sỡ lên các ngôi nhà không che đi được sự cũ kĩ của TP, thậm chí còn tăng sự tương phản làm nổi bật cảm giác cũ xưa. Hình ảnh chung về TP nếu vẽ lên tranh sẽ giống như tô lớp màu nước sặc sỡ lên nền giấy bồi nâu tối cũ, nếu bỏ lớp nền nâu tối ấy đi, Genova sẽ không còn là Genova nữa. Một tâm lý địa phương phổ biến ở Genova là người dân thường để mặc các tòa nhà xuống cấp ở nguyên trạng thái đó chừng nào nó chưa đổ nát hoàn tòan. Thay vì đập nát một tòa nhà cũ để xây ở đó một tòa nhà mới, người ta sẽ chồng chéo những phần cần thêm vào lên phần đã xuống cấp. Không khó để nhận ra ngay trên mặt tiền một tòa nhà, những chỉ tường kiểu Baroque chạy trên đỉnh các cửa sổ thời Phục Hưng được ghép vào những mái vòm kiểu trung cổ. Một ví dụ tiêu biểu là vương cung thánh đường San Lorenzo có mặt tiền sọc trắng và xám theo phong cách Gothic từ thế kỷ 12 với mái vòm và tháp được thêm vào sau đó trong thế kỷ 16.
Được bảo vệ khỏi gió và giữ một vị trí chiến lược, thương cảng cổ Genova từng là trung tâm giao thương hàng hải với tòan bộ Địa Trung Hải. Bến cảng hoạt động từ thế kỷ thứ năm trước Công nguyên, là trung tâm giao thông trong thời cổ đại và suốt thời trung cổ. Tính ưu việt của cảng biển được nhấn mạnh và củng cố với sự ra đời của TP Genova. Trong tám thế kỉ, Genova cùng với Venezia, Pisa và Amalfi là những nước cộng hòa hàng hải vĩ đại nhất của nước Ý ngày nay. Trước năm 1100, Genova nổi lên như một thành bang độc lập. Theo danh nghĩa, hoàng đế của Đế chế La Mã Thần thánh là nhà thống trị tối cao và giám mục của Genova là thị trưởng của TP; tuy nhiên, quyền lực thật sự nằm trong tay một số các quan chấp chính (consul) được bầu lên hàng năm bởi một Hội đồng công dân (popular assembly). Nằm trong đường cong dốc của bờ biển phía Tây Bắc Ý, Genova không có nơi để thả gia súc hay trồng lúa mì, cũng không có đường thoái lui trước các cuộc xâm lăng, chỉ có biển trước mặt để điều hướng, thống trị và dong buồm ra khơi. Điều kiện tự nhiên đó đã tạo ra những con người can trường liều lĩnh, khôn ngoan, và đôi khi, tàn nhẫn. Thông qua sự tham gia của quân Genova trong các cuộc Thập tự chinh, các thuộc địa được thiết lập trong vùng Trung Đông, vùng Aegea ở Sicilia và Bắc Phi. Genova đạt đến tầm ảnh hưởng và địa vị đỉnh cao sau chiến thắng của thành bang đánh bại Pisa vào năm 1284, và đánh bại đối thủ lâu đời, Venezia, vào năm 1298. Vào thời huy hoàng của Genova trong thế kỉ 16, TP này thu hút nhiều nghệ sĩ theo phong cách Baroque và Rococo. Tuy nhiên theo thời gian, kinh tế thế giới và các tuyến thương mại đường biển dần chuyển sang tân thế giới, xa khỏi vùng Địa Trung Hải, theo đó ảnh hưởng về kinh tế và chính trị của Genova đi vào suy thoái. Người ta nói rằng: Kể từ đó Genova không bao giờ vượt lên quá khứ dữ dội của mình được nữa!
Ngày nay, tất cả sự sôi động của Genova dường như dồn hết về quảng trường chính Piazza de Ferrari và bến cảng trung tâm Porto di Genova, bến cảng cạnh tranh với Marseille và Barcelona, những cảng biển lớn nhất trên Địa Trung Hải. Piazza de Ferrari là quảng trường chính của Genoa, nơi gặp gỡ và tổ chức các sự kiện quan trọng của TP, đặt tên theo Raffaele De Ferrari, Công tước xứ Galliera, một nhà hảo tâm hào phóng đã quyên góp một khoản tiền đáng kể vào năm 1875 cho dự án mở rộng bến cảng. Ở trung tâm quảng trường là một đài phun nước hoành tráng bằng đồng, do KTS Cesare Crosa của Vergagni chế tác vào năm 1936. Nhà hát Carlo Felice và tòa nhà Accademia Ligustica di Belle Arti (Học viện Mỹ thuật Ligurian) nhìn ra quảng trường đều được thiết kế bởi Carlo Barabino. Nhà hát TP “Teatro Carlo Felice” xây từ năm 1826 và chứa được 2.500 khán giả. Nhà hát ngày nay dùng để trình diễn những buổi hòa nhạc thính phòng, nhạc kịch và múa ballet. Phía Đông, quanh quảng trường Ferrari là những dãy nhà cổ từ thế kỷ 19, hiện là những cửa hàng thời trang, văn phòng, các hãng bảo hiểm và những công ty lớn. Porto di Genova ngày nay là một bến cảng náo nhiệt nằm dọc Biển Ligure, quy tụ nhiều nơi thu hút du khách như địa điểm biểu diễn nhạc sống ngoài trời, bảo tàng phim và sân trượt băng theo mùa (có mái che). Ngoài ra, đây cũng là nơi tọa lạc Thuỷ cung Genova rộng lớn và sở thú Biosfera hình mái vòm nằm trên mặt nước. Khu vực này còn có bến du thuyền, bến phà và bản sao của chiếc thuyền Tây Ban Nha thời thế kỷ 17. Torre della Lanterna là ngọn hải đăng chính của cảng Genova, một tòa nhà lịch sử và một biểu tượng của TP. Hải đăng cao 117 mét vẫn còn hoạt động, tàu thuyền cách 30 km vẫn nhìn thấy được ánh đèn. Đa số các tài liệu cho rằng ngọn hải đăng được xây lần đầu vào năm 1128. Vào năm 1326, chiếc đèn lồng chạy bằng dầu đầu tiên được thêm vào cấu trúc tòa tháp để các tàu thuyền có thể phân biệt rõ hơn tín hiệu khi đến gần. Cùng mục đích đó, vào năm 1340, tòa tháp được sơn huy hiệu của TP. Vào khoảng năm 1400, ngọn hải đăng tiếp tục được chuyển đổi để sử dụng làm nhà tù; trong số các con tin ở đó có vua của Síp, James II, và vợ của ông. Năm 1405, các linh mục chịu trách nhiệm bảo trì ngọn hải đăng đã đặt trên mái vòm của nó một con cá và một cây thánh giá bằng vàng để nhấn mạnh biểu tượng Cơ đốc giáo. Ba mươi năm sau, vào năm 1543, tòa tháp một lần nữa được xây dựng lại, với hình thức mà người ta vẫn có thể thấy ngày nay.
Một danh thắng quan trọng ở Genova là làng chài Boccadasse, không xa trung tâm TP. Khung cảnh ở Boccadasse là hình ảnh đại diện cho hầu hết các làng chài khác nhau với khung cảnh trữ tình đậm chất Ý, đều có mặt biển nối với bầu trời xanh ngắt, nắng gay gắt chiếu trên những con tàu nhỏ đậu sát bờ, những ngôi nhà sơn màu sặc sỡ, thường là hồng, vàng, cam, dựa lưng vào nhau men theo một ngọn đồi hoặc một triền đá. Một vài quán ăn và quầy rượu mở ra từ chính những ngôi nhà nhiều màu đó, hướng về biển. Tòan bộ không khí nơi này toát lên tinh thần thư giãn kiểu Địa Trung Hải. Đây là địa điểm cho những tấm ảnh du lịch tuyệt đẹp. Nhưng đằng sau những tấm ảnh đó là một làng chài nhỏ không vượt quá quy mô lẫn chất lượng của một điểm du lịch địa phương.
Nếu không nói về dân nhập cư, Genova là nơi có tỉ lệ sinh thấp và dân số già nhất ở Ý. Ngoài ra, Genova cũng là nơi của rất nhiều cái nhất khác, ngân hàng xưa nhất, Casa San Giorgio, 1407, đội bóng lâu đời nhất, Genova C.F.C., 1893, nhà thám hiểm lừng danh nhất, người con của TP, Cristoforo Colombo và tù nhân nổi tiếng nhất, Marco Polo, người đã bị cầm tù trong suốt cuộc chiến giữa Genova và Venezia. Genova xác định chính mình theo tiêu chuẩn của nó, một bộ nhớ dài và sức chịu đựng không thể tưởng tượng được.
Đinh Thị Ngọc Tâm
(Bài đăng trên Tạp chí Kiến trúc số 06-2023)
The post Genova – Nhìn từ bến cảng appeared first on Tạp chí Kiến trúc - Hội Kiến trúc sư Việt Nam.
from Tạp chí Kiến trúc – Hội Kiến trúc sư Việt Nam https://ift.tt/y1jYM0t
Blog phát triển bởi https://tuvankientrucnha.blogspot.com/
Tìm kiếm đơn vị chuyên xây dựng công trình nhà ở Hà Nội https://thoxay.vn//
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét