Có lẽ hơn 80% khách du lịch đến Narbonne là khách nội địa, người Pháp. Những du khách ngoại quốc có mặt ở đây phần lớn vì tình cờ dừng chân trên chặng đường khám phá kênh đào Canal du Midi. Là một thị trấn giàu lịch sử ở miền Nam gần biên giới Pháp-Tây Ban Nha và nằm trên trục giao thông quan trọng, Narbonne dường như vẫn ẩn mình khỏi làn sóng du lịch khuynh đảo Âu châu để giữ lấy một không khí địa phương vô cùng yên ả. Những con đường lát đá hẹp vắng lặng của Narbonne dẫn về trung tâm thành phố, nơi tọa lạc một nhà thờ Công giáo có phong cách Gothic xây từ cuối thế kỉ 12. Thị trấn miền biên ải này bao quanh bởi dòng kênh và những cánh đồng trống trải, bởi vậy nhà thờ nổi bật giữa khung cảnh thanh bình bởi chiều cao và sự đồ sộ của nó. Có thể mường tượng vào thời trung cổ, tháp nhà thờ có thể được nhìn thấy từ rất xa, từ trên yên ngựa dặm trường và từ những chiếc thuyền neo đậu bên sông Aude.
Từ khi ra đời, kiến trúc Gothic đã lan tỏa khắp châu Âu và tiếng chuông Thánh lễ Ki-tô giáo không ngừng ngân vang qua nhiều thế kỉ lịch sử phát triển của lục địa già. Phát triển từ trong lòng Do Thái giáo, từ những cội nguồn mong manh bên trong một xứ sở nhỏ bé nằm dưới sự chiếm đóng của đế quốc La Mã, Ki-tô giáo, đến thế kỉ 19 đã tăng trưởng để trở thành tông giáo đông đảo tín đồ nhất thế giới. Từ thế kỉ thứ 2 sau Công nguyên, các tuyến phát triển tự phát của Ki-tô giáo sơ kì đã tụ lại với nhau tạo ra nền tảng của “Ki-tô Giáo hội”, thường được gọi là Công giáo với ý nghĩa tông giáo phổ quát cho mọi người hoặc chính thống giáo với ý nghĩa sự tin tưởng chính đáng. Ki-tô Giáo hội ngày càng được củng cố về mặt thiết chế, gia tăng tính thống nhất của các thực hành nghi thức, các bộ quy điển về kinh văn và tín điều. Một xã hội Ki-tô giáo thống nhất dưới sự kiểm soát tối hậu của Giáo hoàng và Giáo hội, được che chở bởi những nhà lãnh đạo tôn trọng uy quyền của Roma. Dần dần thế giới quan Ki-tô giáo và các thiết chế của nó tự thiết lập như là chân lý mà người dân châu Âu được sinh ra và rửa tội trong đó. Đến cuối thời trung cổ, gần như mọi “linh hồn” đều đã được định vị bên trong giáo xứ của một nhà thờ địa phương và giáo khu của một đại giáo đường cùng với giám mục của nó. Mặc dù kiến trúc nhà thờ không phải chỉ dành riêng cho Ki-tô giáo nhưng nó phát triển đầu tiên với Ki-tô giáo và có tầm quan trọng đặc biệt trong đời sống xã hội của các Ki-tô hữu. Từ hình thức kiến trúc La Mã phổ thông, các nhà thờ Ki-tô dần phát triển với các cấu trúc và kĩ thuật phức tạp hơn. Kiến trúc Gothic gắn liền với sự ra đời và phát triển của Ki-tô giáo hội, mang thông điệp hướng đến một cõi cao hơn trần gian, đòi hỏi sự thờ phụng, tán tụng, sám hối và phục vụ. Nhà thờ Chánh tòa Narbonne (Tiếng Pháp Cathédrale Saint-Just-et-Saint-Pasteur de Narbonne) là hình mẫu tiêu biểu cho kiến trúc nhà thờ Gothic với tất cả các đặc trưng của nó, đồng thời cũng là một tác phẩm độc đáo bởi cấu trúc dang dở chưa hoàn thiện của mình. Sự dang dở này có thể được nhận biết qua quy mô và tỉ lệ bất thường của nó.
Thánh đường được lên kế hoạch xây dựng từ năm 1272 nhưng chỉ bắt đầu khởi công 12 năm sau đó và trên thực tế, công trình này chưa bao giờ hoàn thành bởi nhiều lý do, trong đó có tình hình tài chính của Narbonne qua các biến động chính trị. Nhà thờ hiện tại bao gồm một cung thánh, hai tháp vuông, được xây theo phong cách của các nhà thờ miền Bắc Pháp và là ví dụ tiêu biểu cho thời kì đầu của kiến trúc Gothic ở miền Nam. Mặc dù nhà thờ ngày nay là điểm nhấn kiến trúc quan trọng nhất ở trung tâm thành phố, vào thời điểm được xây dựng, nó nằm cạnh bức tường thành. Sau khi phần cung thánh và hai tháp canh được hoàn thành, phần còn lại của nhà thờ chỉ có thể hoàn thiện nếu bức tường thành bị đập bỏ, đòi hỏi này gây nhiều tranh cãi và cuối cùng không được hội đồng thành phố chấp thuận. Do đó, thánh đường Narbonne tồn tại đến ngày nay cùng với sự dang dở của mình.
Nhà thờ nhìn chung là một kiến trúc bằng đá đồ sộ tạo thành từ các bức tường dày hai lớp và các thước cột rất lớn. Mặc dù các vòm cung đá ở ngoại thất và cung nhọn của hình thức trần trong nội thất cùng với các cửa sổ lớn mang đến ánh sáng và sự thanh thoát nhất định, Nhà thờ Narbonne, như những công trình kiến trúc Gothic tiêu biểu khác, đem đến ấn tượng về một tỉ xích choáng ngợp áp đảo kích thước con người. Tính về chiều cao, đây là nhà thờ có chiều cao lớn thứ 4 ở Pháp, khoảng 40,6m từ sàn đến đỉnh chóp của trần nội thất. Thông thường, trong các nhà thờ Gothic, sự tương ứng tỉ lệ giữa chiều cao, chiều rộng chính đường và chiều dài hành lang làm giảm sự áp đảo của chiều cao choáng ngợp. Nhưng trong trường hợp này, thánh đường Narbonne vì chưa hoàn thành nên sự tương xứng phần nào mất đi, ấn tượng về chiều cao tăng lên. Sức gió thổi tới từ bờ biển Địa Trung Hải chỉ cách vị trí nhà thờ 13km là một thách thức cho các KTS Trung Cổ khi xét đến chiều cao vượt trội của công trình. Các kĩ sư thời kì này cũng cho thấy kĩ thuật đáng thán phục khi để lại các phiến đá nối với nhau ở những giao điểm phức tạp mà không có khe hở hay khớp nối để ngăn nước xâm nhập. Tiếc rằng chúng ta có quá ít thông tin về các KTS Gothic vì họ đã sống và cống hiến trong thời đại mà tên tuổi và vai trò của sáng tạo cá nhân hoàn tòan không được ghi nhận hay lưu truyền cho hậu thế.
Tòan bộ kiến trúc bằng đá này có thể trông nặng nề cằn cỗi trong điều kiện thời tiết u ám hay giữa bối cảnh thiên nhiên ảm đạm nhưng dưới bầu trời xanh trong và ánh nắng rực rỡ của miền nam nước Pháp, nhà thờ gây ấn tượng bởi cấu trúc hình học của các mặt tường đá phản chiếu ánh nắng mặt trời tạo thành những vùng bóng đổ sáng tối thật đẹp. Công trình cũng có hình thức hài hòa khi đứng cạnh các kiến trúc phụ cận trong một khu vực dân cư đẹp cổ kính với tổng thể lịch sử cố kết.
Bên cạnh nhà thờ, tu viện thế kỉ 14 giờ đây là một công viên nhỏ mở cửa miễn phí cho tất cả mọi người. Cũng bên cạnh nhà thờ và ở ngay trung tâm thị trấn Narbonne là một di tích lịch sử rất quan trọng, phần còn lại của con đường Domitia có từ thời La Mã cổ đại được bảo tòan bên dưới thành phố hiện đại ngày nay. Narbonne là một trong các thị trấn châu Âu mà chứng tích quá khứ vẫn còn hiện diện trên mọi góc đường, một điểm đến yên bình và cổ kính vẫn giữ được không khí của riêng nó khi chưa bị khuynh loát bởi các làn sóng khách du lịch thập phương.
Đinh Thị Ngọc Tâm
(Bài đăng trên Tạp chí Kiến trúc số 10-2021)
Tài liệu tham khảo:
1. Dẫn luận về Kitô giáo, tác giả Linda Woodhead, dịch giả Nguyễn Tiến Văn;
2. A History of interior design, tác giả John Pile & Judith Gura;
3. Các trang web www.academia.com và www.britannica.com;
The post Kiến trúc Gothic của nhà thờ chánh tòa Narbonne appeared first on Tạp chí Kiến trúc - Hội Kiến trúc sư Việt Nam.
from Tạp chí Kiến trúc – Hội Kiến trúc sư Việt Nam https://ift.tt/3JCTx9b
Blog phát triển bởi https://tuvankientrucnha.blogspot.com/
Tìm kiếm đơn vị chuyên xây dựng công trình nhà ở Hà Nội https://thoxay.vn//
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét