Không gian bị lãng quên bên bờ sông Hồng
Đó là khu đất Bờ vở thuộc tổ 16 phường Phúc Tân quận Hoàn Kiếm Hà Nội. Khu đất chỉ hơn 100m2, tuy dài nhưng hẹp về chiều rộng. Địa hình mấp mô, gồ ghề, không có tiện ích, khá nhiều rác thải. Đây là dải đất thuộc hành lang bảo vệ đê điều, trước kia hay bị ngập lụt, tuy nhiên, hơn chục năm nay, do mực nước Sông Hồng ít dâng cao nên khu vực này không còn bị lụt. Tuy là quận trung tâm TP Hà Nội nhưng đây là một khu vực tập hợp các nhóm dân cư có thu nhập trung bình, thấp; nhiều nhà trọ với nhiều người dân ngoại tỉnh về đây sinh sống và làm các công việc tự do như bán hàng rong, bê vác tại chợ Long Biên… Chính vì thế, khu đất là nơi các chị phụ nữ nhập cư luộc khoai sắn, khu vực các ông các bà ngồi trao đổi, tám chuyện làng xóm, trẻ con chơi tự do (đạp xe, chạy nhảy), tổ chức các sự kiện cộng đồng (ăn uống, ma chay, cưới hỏi…). Khu vực này thuộc phần hành lang bảo vệ đê điều, các nhà đều quay mặt vào trong và có bức tường ngăn với khu vực dân cư.
Khu đất này trước đây rất bẩn, như 1 bãi phế liệu rác xây dựng, rác sinh hoạt. Sau được cộng đồng rủ nhau làm sạch, xin tấm bê tông về đặt thành đường dân sinh và không gian công cộng.
Mong muốn của cộng đồng dân cư nơi đây chỉ là: Làm sạch và phẳng không gian, bổ sung các tiện ích công cộng để góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho bà con.
Tái thiết không gian công cộng với sự tham gia của cộng đồng
Ý tưởng tái thiết không gian công cộng được khởi xướng từ Nhóm Vì một Hà Nội đáng sống với sự phối hợp của Think Playgrounds (TPG) và sự hỗ trợ tài chính từ ĐSQ Đan Mạch cùng những cá nhân yêu mến Hà Nội.
Lấy cộng đồng làm trung tâm, chủ động trong tiến trình thiết kế và cải tạo không gian công cộng, dự án được thực hiện với sự tham gia của các nhóm cộng đồng yếu thế bao gồm nhóm người nhập cư, phụ nữ, trẻ em…
Bắt đầu từ các hoạt động sống xanh tại các hộ gia đình (phân loại và hạn chế rác thải nhựa, tiết kiệm điện, nước, ngôi nhà an toàn…) để nâng cao nhận thức của cộng đồng về lối sống bền vững, lành mạnh hướng đến thay đổi hành vi, bảo vệ môi trường; 20 hộ gia đình bao gồm các chị em phụ nữ nhập cư đã cùng tham gia thực hiện các hành động sống xanh, hạn chế các sản phẩm từ nhựa, giảm thiểu vứt rác ra môi trường cũng như xây dựng các hoạt động vệ sinh dọn dẹp không gian sống hàng tuần.
Cô Tuyết – Tổ trưởng tổ 16 đã có những chia sẻ về sự thay đổi về lối sống và hành vi của những thành viên trong cộng đồng: “Đã có rất nhiều gia đình mong muốn đăng ký chương trình sống xanh, tuy nhiên cô cũng đã lựa chọn những hộ đã tham gia tích cực vào các hoạt động cộng đồng, có tiếng nói, đặc biệt cô cũng mời 2 cô thuộc nhóm phụ nữ nhập cư bán khoai sắn nhằm lan tỏa các hoạt động này trong cộng đồng hiệu quả hơn. Các hoạt động trong gia đình rất thiết thực, dễ thực hiện nhưng đem lại lợi ích rất lớn giúp giảm thiểu rác thải, cải thiện ngôi nhà an toàn hơn. Sau hơn 2 tháng thực hiện cùng với việc chỉnh trang khu vực không gian cộng đồng, bà con rất hạnh phúc và sẵn sàng tham gia các hoạt động vệ sinh không gian nhà và không gian xung quanh mình sinh sống, hạn chế xả rác ra khu vực bờ vở, đoàn kết và tương trợ lẫn nhau.”
Về việc cải tạo KGCC khu vực bờ vở, cộng đồng tổ 16 đã rất quyết tâm và đã cùng TPG lên phương án thiết kế nhằm phù hợp nhất với không gian. Các buổi họp với các thủ lĩnh, các nhóm được thực hiện và thu thập được rất nhiều ý kiến sáng tạo và phù hợp với điều kiện của cộng đồng. Các đề xuất cải tạo chính được đề cập bao gồm: Nâng cấp nền bê tông, khu vực chơi cho trẻ em, máy tập thể dục cho người lớn, bổ sung cây xanh, làm sạch và bổ sung mái cho khu vực bếp ngồi của các chị em luộc khoai sắn. Nghệ sỹ Diego Cortizas từ Chula đồng ý tham gia và thực hiện tác phẩm nghệ thuật tranh tường, phản ánh hình ảnh đặc trưng của khu vực. Bản thiết kế cuối cùng đã được gửi cho UBND phường phê duyệt để triển khai sớm nhất phục vụ cho Tết Nguyên Đán 2021 và được các bên thống nhất.
Không chỉ tham gia rất tích cực trong tiến trình thiết kế, lãnh đạo cộng đồng của tổ 16 còn huy động được nguồn nhân lực hỗ trợ quá trình xây dựng rất chuyên nghiệp và chủ động. 20 thành viên đã tham gia quét dọn, vận chuyển vật liệu và cùng tham gia lắp đặt sơn vẽ các thiết bị chơi, ghế ngồi. Đặc biệt hơn nữa, hơn 10 bạn nhỏ đã cùng tham gia với nghệ sỹ Diego để vẽ lên một bức tường nghệ thuật độc đáo với hình ảnh các loại hoa quả đặc trưng của Việt Nam. Khu vực luộc ngô khoai sắn của nhóm phụ nữ nhập cư cũng được quan tâm và cải tạo sạch sẽ, có mái che di động để nhóm vẫn có thể tiếp tục làm các công việc mưu sinh trong một không gian công cộng hoà nhập và thân thiện.
Ngoài ra, cộng đồng dân cư tổ 16 đã có các sáng kiến và huy động nguồn lực để bổ sung thêm hàng rào, bồn cây, xin thêm thiết bị vui chơi cho trẻ em, thảm cỏ, trồng thêm cây xanh, trang hoàng lại không gian… biến một không gian ít được chú ý, luộm thuộm thành một không gian công cộng văn minh, là niềm tự hào của cộng đồng.
Ngày 27/3/2021 một lễ khánh thành không gian công cộng ấm cúng và đậm chất văn hóa cộng đồng đã được người dân tổ 16 tổ chức cùng với sự tham gia của các đơn vị khởi xướng, thực hiện dự án và những cá nhân đã ủng hộ cho dự án tại Bờ vở. Những màn biểu diễn từ các nghệ sỹ Hanoi Brass Community, nghệ sỹ Diego Cortizas và người dân tổ 16 rất vui tươi, phấn khởi và đầy sức sống.
Sau gần 1 năm thực hiện, người dân tại tổ 16 tiếp tục gìn giữ và quản lý khu vực sạch đẹp, cộng đồng vẫn bàn nhau để mở rộng và cải tạo thêm. Công trình được nhận giấy khen của UBND thành phố về những đóng góp tích cực trong phong trào vệ sinh môi trường….
Những bài học trong việc tái thiết không gian công cộng cùng cộng đồng đô thị
Mạng lưới VMHNĐS và các thành viên tin rằng các không gian công cộng có chất lượng, được thực hiện bởi cộng đồng là nền tảng cho một xã hội bình đẳng và lành mạnh, cải thiện chất lượng đời sống cũng như gắn kết cộng đồng đô thị, hướng đến sự phát triểnđồng đều, hoà nhập và bền vững
Cải tạo Không gian công cộng là một hành trình kết nối mở rộng và đa ngành, nơi mà cộng đồng, chính quyền, chuyên gia cùng tham gia trong đó cộng đồng là nhân tố chính trong quá trình kiến tạo và duy trì không gian, công cộng của họ.
Việc cải tạo không gian công cộng nên được coi là một hành trình liên tục, không dừng lại ở việc lắp đặt một, hai thiết bị hay tạo ra một không gian vật lý – Đó là một quá trình của sự kết nối, đối thoại, đàm phán, điều chỉnh và hàn gắn của các cộng đồng đô thị trong mối liên hệ với nhau và với môi trường xung quanh.
KTS Chu Kim Đức
(Bài đăng trên Tạp chí Kiến trúc số 11-2021)
The post Tái thiết không gian công cộng với sự tham gia của cộng đồng tại khu đất bờ vở sông Hồng appeared first on Tạp chí Kiến trúc - Hội Kiến trúc sư Việt Nam.
from Tạp chí Kiến trúc – Hội Kiến trúc sư Việt Nam https://ift.tt/3F09rqL
Blog phát triển bởi https://tuvankientrucnha.blogspot.com/
Tìm kiếm đơn vị chuyên xây dựng công trình nhà ở Hà Nội https://thoxay.vn//
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét